ABD’den Suriye Açıklamaları
Haber: Melis Yıldırım – Narin Diri
(ANKARA) – ABD Dışişleri Bakanlığı Siyasi İşler Müsteşar Vekili John Bass, Ankara’daki temaslarının akabinde yaptığı açıklamada, Türkiye ve başka birtakım ülkelerle, gelecekte Suriye’nin teröristler yahut yabancı savaşçılar için inançlı bir liman olmaması gerektiği konusunda hemfikir olduklarını kaydederek, “Suriye’de bulunan her yabancı terörist ülkelerine geri dönmeli” dedi. ABD’nin Suriye’de bulunma gayesinin IŞİD’in yine tehdit haline gelmemesini sağlamak olduğunu belirten Bass, “IŞİD’in yarattığı coğrafik hilafetle gayret etmek, IŞİD’in istikrarsızlaştırdığı ülkelerin hükümetlerini yine istikrara kavuşturmak ve bu hükümetlerin bu vahim tecrübeden kurtulmalarına yardımcı olmak için hepimizin çok ağır bir formda çalıştığı çok acı verici 10 yıl göz önüne alındığında bunun geri döndüğünü görmek istemiyoruz” diye konuştu.
ABD Dışişleri Bakanlığı Siyasi İşler Müsteşar Vekili Bass, Türkiye’deki temaslarının akabinde ortalarında ANKA Haber Ajansı’nın da bulunduğu gazetecilere çevrimiçi bilgilendirme yaptı. Bass, Ankara’daki temaslarında IŞİD’in yine canlanmaması için atılması gereken adımların ve Suriye’de süreksiz idarenin iktisadının istikrara kavuşturulması için atılabilecek adımların konuşulduğunu söyledi.
Suriye Çalışma Kümesi dahil olmak üzere ABD hükümetinden bir dizi temsilci ile Ankara’yı ziyaret ettiğini belirten Bass, Ankara’daki toplantıların verimli ve yapan geçtiğini belirtti. Bass, “Bu derinlemesine tartışmalarda, birlikte ve tamamlayıcı bir halde, vakit içinde Suriye hükümetinin yine, hükümet fonksiyonlarını üstlenmesi ve yerine getirebilmesi için sorumlu bir geçişi nasıl destekleyebileceğimizin yollarına odaklandık” dedi.
“IŞİD’in yine canlanmaması için atılması gereken adımları tartıştık”
Bass şunları kaydetti:
“Bugünkü tartışmalarımızda yer alan bir hükümetin olağan fonksiyonlarından değerli bir öge olan milletlerarası tanınırlığı olan hudutlar ve devlet içindeki iç güvenlik sorumluluğuydu. Bu bağlamda, bu geçiş sürecinin IŞİD’in yahut Suriye içinde varlık gösteren başka yabancı terörist örgütlerin yine canlanmasına fırsat vermemesi için atılması gereken somut adımları tartıştık. Bu geçiş Suriye halkı, Suriye’nin komşuları ya da rastgele bir ülke için tehditler yaratacak formda olmamalı.”
“Suriye’nin belli kısımlarına lokal güvenlik sağlayan birçok silahlı kümenin, ulusal hükümete nasıl devredileceği konusunda çalışıyoruz”
Bass, ABD’nin, Türkiye sonları boyunca YPG varlığından kaynaklanan güvenlik tasalarını gidermek için rastgele bir somut teklifte bulunup bulunmadığı sorusu üzerine, “Suriye’nin farklı bölgelerinde bulunan ve bir açıdan Suriye’nin makul kısımlarına lokal güvenlik sağlayan birçok silahlı kümenin, vakit içinde ulusal hükümete nasıl devredileceği konusunda ağır bir biçimde çalışıyoruz” dedi.
Baas, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“ABD Suriye’deki durumun, Suriye’nin komşularına yahut daha uzak bölgelere, Avrupa, ABD üzere ülkelere tehdit oluşturmaması gerektiğine güçlü bir halde inanıyor. Hükümetimiz, Suriye’deki uzun süren iç savaş ve IŞİD’in varlığının Türk toplumuna büyük zorluklar yarattığının farkında. Ayrıyeten, Türkiye hükümeti ve halkının, 3 milyondan fazla mülteciyi 10 yıldan fazla bir müddettir konuk etme cömertliğini büyük takdirle karşılıyoruz. Bu ruhla, bugün ve daha evvel yaptığımız görüşmelerde, Suriye’deki geçiş süreci devam ederken, yalnızca Suriyeliler için daha inançlı bir ortam yaratmak değil Türkiye, Irak, Ürdün ve başka komşularının güvenlik tasalarını de ele almak için nasıl birlikte çalışabileceğimizi tartışıyoruz.
Suriye’deki YPG ve öbür yabancı terörist savaşçıların varlığı, tartışmamızın ana odak noktalarından biri oldu. Suriye’nin farklı bölgelerinde bulunan ve bir açıdan Suriye’nin belli kısımlarına mahallî güvenlik sağlayan birçok silahlı kümenin, vakit içinde ulusal hükümete nasıl devredileceği konusunda ağır bir formda çalışıyoruz.
“Suriye’de kapsayıcı bir geçişi için kuzeydeki kümeleri da kapsayan bir diyalog arayışı içindeyiz”
Etkin bir geçiş süreci derken, Suriye Demokratik Güçleri ve YPG’nin de dahil olduğu kümeler ortasında, ulusal hükümetle hakikat biçimde diyalog kurarak nasıl sağlayabileceğimizi tartışıyoruz. Bu geçişin sorumlu bir biçimde gerçekleşmesi, vakitle ulusal güçlerin güçlenmesine ve Suriye halkına karşı sorumluluklarını yerine getiren bir ordu ve polis gücünün tekrar inşa edilmesine katkıda bulunacak. Lakin bunu, Suriye içindeki, Türkiye’deki ya da başka hükümetler için terör örgütlerinin berbata kullanmasını engelleyecek formda yapmalıyız. Bu, bilhassa gelecekte hükümetin nasıl görüneceğine Suriye toplumuna göstermek için, Suriye toplumunun öbür kesitleriyle çok fazla iç çalışma yapması gereken süreksiz bir hükümete yardım edilmesi gereken karmaşık bir süreç. Bu iç güvenlik sorumluluklarını tüm bölge üzerinde yine devralmak da karmaşık bir süreçtir. Fakat biz ve birçok müttefikimiz, burada Türkiye de dahil olmak üzere, Şam’daki süreksiz yetkililerin başarılı olmalarına yardımcı olmaya kararlıyız.”
“Yabancı savaşçılar Suriye’den ayrılmalı”
Washington ve Ankara ortasında PKK ögelerinin Suriye’den çıkarılması konusunda bir mutabakat olup olmadığı sorusuna, Bass şöyle yanıt verdi:
“Dışişleri Bakanı Blinken’ın da belirttiği üzere, Türkiye hükümeti ve başka birtakım hükümetlerle birlikte, Suriye’nin gelecekte yabancı terörist tertipler yahut yabancı savaşçılar için bir inançlı liman olmaması gerektiği konusunda hemfikiriz. Suriye’de bulunan her yabancı teröristin, ülkü olarak, ülkelerine geri dönmesi gerektiğine inanıyoruz. Bu süreç, ilgili hükümetlerin de dahil olduğu, hareketlerinden ötürü adalet önüne çıkmak üzere sorumlu bir halde yapılmalı. Lakin, bu şahıslar artık Suriye’de bulunmamalı ve ülkeyi daha çok istikrarsızlığına sürüklememeli. Bu, Suriye’deki uzun müddetli istikrarsızlıktan faydalanarak, Kuzeydoğu Suriye’den Güneydoğu’ya kadar farklı bölgelerde yerleşen yabancı teröristleri de kapsıyor. Biz, yabancı terörist tertipler ortasında seçim yapmıyoruz onları ayırmıyoruz. Türk hükümetinin, Türkiye’nin hükümeti ve vatandaşlarının en acil telaşı olan bu durumu ele alma önceliğini anlıyoruz.
Aynı vakitte, bu geçiş sürecinde ve yabancı terörist savaşçılarının Suriye’den ayrılmasını sağlama konusunda, Suriye’deki istikrarsızlığı artırmayacak, IŞİD’e yeni terörist faaliyetlerde bulunma yahut hapishaneden örgüt üyelerini kaçırma fırsatları yaratmayacak yollar bularak birlikte çalışmamızın çok kıymetli olduğunu düşünüyoruz. Ayrıyeten, süreksiz yetkililerin ülke içindeki güvenliği sağlama ve genişletme konusunda attıkları adımların, tüm Suriyeliler için güvenlik şartlarını güzelleştirmeye katkıda bulunması gerektiğini de vurguluyoruz.”
“Al-Hol Kampı’ndaki tutuklu nüfusunun azaltılmasına ait kıymetli ilerlemeler var”
Al-Hasaka kırsalındaki Al-Hol Kampı ve Suriye’nin doğusundaki IŞİD üyelerinin tutulduğu cezaevlerinin geleceğine dair bir soru üzerine Bass, şu tabirleri kullandı:
“Bugünkü konuşmalarımız ayıca ABD, Türkiye, Irak hükümeti ve öbür kimi hükümetlerin, Suriye’deki tutuklu tesislerindeki nüfusun vakitle azaltılmasını sağlamanın ehemmiyetine dair bir dizi görüşmenin yansıması. Şu anda bu tesislerde bulunan şahısların, kendi ülkelerine geri dönüp toplumlarına yine entegrasyonlarını sağlamaları gerektiğine inanıyoruz. Son haftalar ve aylarda Al-Hol’ün nüfusunu azaltmak için kıymetli ilerlemeler kaydettik ve orada bulunan aşırılıkçıların ailelerine geri verilmesine yönelik gayretleri desteklemeye devam etmeye kararlıyız. Ayrıyeten, bu şahısların insani bir geçiş yaparak, ilişkin oldukları toplumlara entegrasyonlarını sağlamaya yardımcı olmayı hedefliyoruz.”
“Suriye’nin farklı komşularıyla sonlarının farklı dinamikleri var”
Bass, Türkiye ile Suriye Demokratik Güçleri ortasında ABD kontrolünde rastgele bir müzakere olup olmadığı ile hudut bölgesinin silahsızlandırılması, Fransız yahut Amerikan askeri güçlerinin Kobani ve Suriye’nin kuzeyine konuşlandırılmasına ait bir çalışma olup olmadığına ait soru üzerine, şu cevabı verdi:
“Bildiğiniz üzere Suriye’nin farklı komşularıyla olan sonlarının farklı dinamikler var. Bunun gerçekleşeceği bir vakit çizelgesi var mı bilmiyorum. Lakin ulusal bir hükümetin bu değerli sorumlulukları tekrar üstlenmesini sağlayacak şartların yaratılmasına yardımcı olmak için elimizden gelen her şeyi yapmaya kararlıyız. Tesirli bir geçiş sürecinin ve ileriye dönük olumlu bir ivmenin sağlanmasının bir modülü da geçiş hükümetin vakit içerisinde kademeli olarak kapasitesini geliştirmesine ve Suriye halkı ile memleketler arası toplumun sorumlu üyeleri olmak için çalıştıklarına dair inanç vermesine imkan tanımaktır.”
ABD’nin Suriye’ye yönelik yaptırımların kaldırılması konusunda yeni adımlar atıp atmayacağı sorusu üzerine Bass, ABD’nin hafta başında mevcut yaptırım sistemi kapsamında hükümetin geçiş hükümetine sağlayabileceği ekonomik faaliyet ve takviye yelpazesini genişleten kararlar olmak üzere kıymetli adımlar attığını anlattı. Bass devamında, “Suriye halkına temel hizmetlerin sunulabilmesini sağlamak ve bu geçiş devrinde Suriye vatandaşları için şartların daha da kötüleşmemesini temin etmek üzere bu hükümetin faal bir halde çalışabilmesini sağlamak; teknokratlara ve memurlara geçimlerini sağlayacak bir fiyat ödenebilmesi, elektriğin sağlanası, elektrik üretimi için yakıt ya da toplumun karşı karşıya kaldığı kimi temel zahmetlerin giderilmesine yönelik öbür gereksinimlerin karşılanabilmesi için Şam’daki süreksiz makamlara öbür hükümetlerden mali dayanak sağlanması da dahil olmak üzere birtakım faaliyet cinslerine müsaade verdik” dedi.
“Suriye’deki geçiş periyodunun Türkiye, Irak ya da Suriye’nin komşuları için ek risklere yol açmamasını sağlamanın kıymetine odaklandık”
Suriye’nin kuzey hududunun güvenliğini sağlaması için terör örgütü tarafından ABD ve Fransa’ya yapılan davet ile bu hususun Türk yetkililerle ele alınıp alınmadığı sorulan Bass, şu değerlendirmeyi yaptı:
“Fransız hükümeti ismine rastgele bir açıklama yapamam. Kendi hükümetimle ilgili olarak söyleyebileceğim şey, Türk hükümetinin ve Türk toplumunun çok gerçek güvenlik kaygılarına, PKK da dahil olmak üzere yabancı teröristlerin vakit zaman Suriye’deki durumdan ne ölçüde faydalandıkları ve Suriye’deki bu geçiş devrinin Türkiye, Irak ya da Suriye’nin komşuları için ek risklere yol açmamasını sağlamanın kıymetine odaklandığımızdır. Hükümet olarak birtakım insanların, birtakım hükümetlerin ABD askerlerinin varlığını bir teminat olarak görebileceği dinamikleri çok âlâ anladığımızı söyleyebilirim. Lakin birtakım kümelerin ya da bireylerin ABD güçlerinin varlığından faydalanarak Türkiye de dahil olmak üzere komşu ülkelerden birinin güvenliğini zedeleyecek faaliyetlerde bulunabileceğinin de farkındayız. Bu sonucu görmek istemiyoruz ve bu nedenle çok dikkatli davranıyoruz.
“Suriye’deki askeri mevcudiyetimizin maksadı IŞİD’in yine bir tehdit haline gelmemesini sağlamak”
Suriye’deki askeri mevcudiyetimizin maksadı IŞİD’in Suriye halkı, Türkiye halkı, Irak halkı, Ürdün halkı ya da öteki rastgele bir ülke için tekrar bir tehdit haline gelmemesini sağlamaktır. IŞİD’in yarattığı coğrafik hilafetle gayret etmek, IŞİD’in istikrarsızlaştırdığı ülkelerin hükümetlerini yine istikrara kavuşturmak ve bu hükümetlerin bu müthiş tecrübeden kurtulmalarına yardımcı olmak için hepimizin çok ağır bir biçimde çalıştığı çok acı verici on yıl göz önüne alındığında bunun geri döndüğünü görmek istemiyoruz.”
ABD Dışişleri Bakanlığı Siyasi İşler Müsteşar Vekili John Bass, “ABD, İsrail ve Suriye ortasında gelecekte yapılacak görüşmelerde arabuluculuk rolü oynamayı düşünüyor mu” sorusu üzerine yakın vakitte vazife mühletinin biteceğini anımsatarak, “ABD hükümeti Suriye’nin tüm komşularının bu geçiş periyodunu kendi ulusal güvenlik dertlerini ele alma perspektifiyle geçirmeleri gerektiğine inanıyor. Lakin bunu, Suriye içinde ek istikrarsızlık yaratmaya katkıda bulunmayacak ya da geçiş periyodu yetkililerinin dikkatini sorumlu bir geçişe ve Suriye halkının son derece etkileyici gereksinim ve tasalarına odaklanmaktan alıkoymayacak halde yapmalılar” tabirlerini kullandı.
