Kadına Yönelik Şiddet Sorununa Çözüm Arayışı
(TBMM) – TBMM Bayana Karşı Şiddet ve Ayrımcılığı Araştırma Komitesi’nde sunum yapan Kamu Başdenetçisi Mehmet Akarca, bayanlar ve erkekler ortasındaki toplumsal, politik ve ekonomik gücün istikrarsız dağılımının bayana yönelik şiddeti doğurduğunu belirterek “Erkek bayanı öldürüyor, çocuğunu öldürüyor, annesini, babasını öldürüp bir de en son kendisini öldürüyor. Bu sorunu nasıl çözeceğiz? Bunlara yönelik olarak yalnızca yasal düzenlemelerle cezaların artırılması sorunu çözmüyor” dedi.
TBMM Bayana Karşı Şiddet ve Ayrımcılığı Araştırma Komisyonu, AK Parti İstanbul Milletvekili Hulki Cevizoğlu başkanlığında toplandı. Komisyon Başkanı Cevizoğlu, Kamu Başdenetçiliği’nin TBMM’ye bağlı olarak çalıştığını hatırlatarak “Aslında içimizden bir kurumu dinlemiş olacağız bu sefer. Kıymetli bir rol gösteriyor. Bu şiddet ve ayrımcılığın önlenmesi açısından Kamu Başdenetçiliği nasıl bir işlev icra ediyor? Tedbirler konusunda bir yetkisi çalışması var mı? Bütün bunları öğrenmek üzere Sayın Başkan Mehmet Akarca’ya kelam veriyorum” diye konuştu.
Akarca: “Kadınlar ve erkekler ortasındaki toplumsal, politik ve ekonomik gücün istikrarsız dağılımı şiddeti doğurmaktadır”
Komisyonda sunum yapan Kamu Başdenetçisi Mehmet Akarca, “Kurumun temel misyonlarından olan insan haklarının korunması ve geliştirilmesine yönelik yürütülen çalışma hususlarından bir tanesi de bayana yönelik şiddet olgusu olup şiddeti ortadan kaldırması hedefiyle kuruma yapılan müracaatlar insan hakkı odaklı ve bayana yönelik şiddetin ayrımcılık temelli bir insan hakkı ihlali olduğu tespitiyle ayrımcı siyasetleri ve uygulamaları önleyici bir yaklaşımla incelenmektedir. Toplumda bayanlar ve erkekler ortasındaki toplumsal, politik ve ekonomik gücün istikrarsız dağılımı öbür bir sözle bayanlara karşı ayrımcılık yapılması, bayana yönelik şiddeti doğurmakta ve şiddet önlenmedikçe de ayrımcılık şiddet sarmalı karmaşık bir yapıya bürünebilmektedir” diye konuştu.
“Erkek bayanı öldürüyor, çocuğunu öldürüyor, bir de en son kendisini öldürüyor”
Akarca, sunumunun akabinde kelamlarına şöyle devam etti:
“Özellikle ömür hakkı ihlalinde şunu görüyoruz. Erkek bayanı öldürüyor, çocuğunu öldürüyor, annesini, babasını öldürüp bir de en son kendisini öldürüyor. Bu sorunu nasıl çözeceğiz? Bunlara yönelik olarak yalnızca yasal düzenlemelerle cezaların artırılması sorunu çözmüyor. Bu çok dar bir yaklaşım olur. Efendim, ‘Bu sefer cezaları arttıralım. İdam cezasını getirelim’ deniliyor. Bayana yönelik şiddette, çocuğa yönelik şiddette, bilhassa yaralıları öldürme olaylarında sahiden Türk Ceza Kanunu’nda çok ağır yaptırımlar, müeyyideler yer almaktadır. İnfaz hukukunda başka düzenlemeler tahminen düşünülebilir. Cinsel kabahatler, uyuşturucu hataları ve terör hatalarında infaz yasasında dörtte üçü cezanın infaz edilmektedir. Bununla ilgili çalıştaylar yapılıyor. Meclis’te çalışmalar yapılıyor. Sorunun sosyolojik boyutlarının da incelenmesi gerekiyor.”
2024 yılında 6 bin 400 denekle yapılan araştırmadan da bahseden Akarca, Türkiye’de bayan cinayetlerinin temel nedeninin ne olduğu sorusuna araştırmaya katılanların yüzde 10’nu toplumdaki yanlış bedel yargıları, yüzde 30’u yetersiz eğitim, yüzde 22’si ekonomik sorunlar, yüzde 18’i yasal eksiklikler, yüzde 8’nin medyanın yanlış yönlendirmesi ve yüzde 12’sinin ise öteki cevabını verdiğini söyledi.
Şiddetin medyada yer almasının “çok büyük bir sorun” olduğunu söyleyen Akarca, “Sosyal medyanın kullanması, internetin kullanılması, toplumdaki kıymet yargılarının aşılması bütün bu şiddet olaylarında ön plana çıkmaktadır” dedi. Akarca, “Kadın cinayetlerinde failin cezasının toplumda ibret olacak halde arttırmak yanlışsız bir yaklaşım mıdır” sorusuna ise katılanların yüzde 27’si ‘kesinlikle hakikat’, yüzde 40 ‘doğru’, yüzde 8’i ‘kararsızım’, yüzde 16’sı ‘yanlış’, yüzde 9’unun ise ‘kesinlikle yanlış’ cevabını verdiğini kaydetti.
“Cezaların arttırılmasının sıkıntıların tahlilinde çok tesirli bir usul olmadığını düşünüyorum”
Akarca, araştırmadaki bilgilerin devamını ise şöyle söz etti:
“‘Kadın cinayetlerin önlenmesi için mevcut maddelerin kâfi olduğunu düşünüyor musunuz’ sorusuna katılanların yüzde 35’i evet, yüzde 56’sı hayır, yüzde 9’u kararsızın fikrim yok dedi.
Katılanlar, ‘Kadın cinayet haberlerinin ayrıntılarının kamuoyuyla paylaşılması, cürmün yaygınlaşmasında tesirli midir?’ sorusuna yüzde 61’i evet, yüzde 20’si hayır, yüzde 10’u ise kararsızım fikrim yok cevabını verdi. Katılanlar, ‘Kadın cinayetleri önlemede en tesirli yol size nazaran hangisi olabilir’ sorusuna yüzde 12’si hukuksal cezaların arttırılması, yüzde 18’i eğitim seviyesinin işaret etmesi, yüzde 22’si toplumsal bilinçlendirme kampanyalarının yapılması, yüzde 14’ünün şiddete eğilimli bireylerin ruhsal dayanak alması, yüzde 34’ü ise devletin daha sert önlemler alması gerektiği karşılığını verdi.’Size nazaran bayan cinayetlerinde toplumsal infiale neden olan hatalarda idam cezası tahlil olabilir mi’ sorusunu araştırmaya katılanların yüzde 65’i evet, yüzde 22’si hayır, yüzde 13’ü kararsızım fikrim yok diyerek cevapladı.Tabi bu halkın fikri, ben hukukçu olarak cezaların arttırılmasının problemlerin tahlilinde çok tesirli bir sistem olmadığını söz etmek isterim.”
Cevizoğlu: “Soruları kime sorduğumuz çok değerli, faillere baktığımızda gerçeklik farklı olabilir”
Akarca’nın sunumunun akabinde söz alan Komisyon Başkanı Cevizoğlu, araştırma raporlarının değerli olduğunu vurgulayarak, “Ancak bu soruları faillere sorduğumuzda aldığımız yanıtlar daha farklı olabilir. Zaman vakit bunların yüzde 8’i ya da yüzde 60’ı ‘Ben medyadaki berbat özendiren sinemaları, programları izlediğimde yaptım’ diyor mu? Yani bizim algımız evet o denli olabilir. ‘Televizyonda şu dizi, program bizi tetikliyor’ diyebiliriz. Ancak faillere baktığımızda gerçeklik farklı olabilir. Kime sorduğumuz da çok değerli. Toplum olarak bunlara dikkat etmemiz de gerekiyor” diye konuştu.
