Hadzabe Kabilesi: Avcı-Toplayıcı Yaşam
Tanzanya’nın Serengeti bölgesinde yaşayan Hadzabe Kabilesi, çağdaş dünyadan izole ve avcı-toplayıcı hayatlarını sürdürürken kabilenin yaşantısına tanıklık edebilenler adeta “insanlık tarihine yolculuk” yapıyor.
AA muhabiri, Tanzanya’da son avcı-toplayıcı topluluklardan Hadzabe Kabilesi’nin günlük hayatına tanıklık ederek avlanma süreçlerine katıldı.
Kabile, dünyada kalan son avcı-toplayıcı topluluklardan biri olarak, binlerce yıllık geleneklerini sürdürüyor.
Kabile içerisinde 7’den 70’e farklı yaş kümelerinde birçok kişi bulunuyor. Kabile üyeleri ortasında bilhassa bayanlar, çocuklar ve yaşlılar çok renkli ve desenli kıyafetler giyiyor. Tabiatla bütünleştiklerini gösterircesine bu bireyler, daha çok yalın ayak ya da terlikle geziyor. Bilhassa avcılar, avladıkları hayvanların kürklerini de kıyafet olarak kullanıyor.
Kabile, barınma muhtaçlıkları için ağaç kolları ve çalılardan yuvarlak kulübe üzere küçük bir alan oluşturuyor.
Yağmurlu mevsimlerde kabile üyeleri, mağaraları da kullanıyor.
Bulunulan bölgeden hayvanlar göç ettiğinde kabile üyeleri de onlarla birlikte göç ediyor. Daima yer değiştiren kabile, öbür insanlardan uzak yaşamayı tercih ediyor.
Hadzabe avcıları el üretimi yay, ok ve bıçak kullanıyor. Yay kirişleri için hayvanların tendonları kullanılırken oklar ağaçtan, okların ucu ise taştan yapılıyor.
Çoğunlukla yay ve okla tabiatta sessizce hareket ederek avlanan bu topluluk, tabiatla sağladıkları ahenkle dikkati çekiyor. Erkekler, genç yaşlarda avcılık eğitimi alıyor. Fare, kuş ve tavşan üzere hayvanları tek başlarına avlayabilen Hadzabe kabilesi erkekleri, daha büyük avlar için köpeklerle küme halinde hareket ediyor.
Avlanan kümelere çok sayıda köpek de eşlik ediyor. Avların bulunmasına köpekler de yardımcı oluyor. Kabilenin yaşadığı alanda birtakım ağaç kısımlarında hayvanlara ilişkin kafatasları bulunuyor.
Avcılar, av sırasında dayanışma halinde dikkati cazibeli stratejiler kullanıyor. Bu durum, kabilenin hayat şeklinin hassas istikrarlara dayandığını da gözler önüne seriyor.
Avlanan hayvanlarla yemek hazırlayan kabile üyeleri, avcı-toplayıcı ömrün temel prensiplerinden paylaşımı da somut bir biçimde sergiliyor.
Hadzabeler ile “insanlık tarihine yolculuk”
Tanzanya’nın yerli halklarının soyundan gelen Hadzabeler ile Avrupa ülkelerinin teması 19. yüzyılın sonlarına dayansa da kabileye yapılan yerleşik hayata geçirme, tarıma yönelmelerini sağlama ve Hristiyanlığı kabul ettirme teşebbüsleri başarılı olamadı.
Genellikle 20-30 kişilik kümeler halinde yaşayan Hadzabe halkının lisanının büsbütün izole olduğu ve başka rastgele bir lisanla ilişkisinin olmadığı düşünülüyor.
Gruplar içerisinde hiyerarşi bulunmadığı, kabilenin yaşlı üyelere hürmet duyduğu ve en başarılı avcıların fikirlerine paha verdiği biliniyor.
Avcılığın yanı sıra Hadzabeler, bal ve meyve de tüketiyor.
Hadzabe Kabilesi, çağdaş dünyaya uzak bir hayat sürse de bu klâsik ömür biçimleri insanlığın geçmişine ve tabiatla derin bağına dair birçok ögesi barındırmasının yanı sıra kabile dışından bireyler için adeta “insanlık tarihine yolculuk” niteliği taşıyor.
