Berlin Kulüp Kültürü Tehlikede
Paris’in modası, Kopenhag’ın dizaynları, Berlin’in ise kulüpleri var.
Almanya’nın başşehri, eski Soğuk Savaş sığınaklarında geceler süren eğlencelerden, her şeyin hür olduğu ve sırf telefonların yasaklandığı etkinliklere kadar özgür ruhları cezbediyor ve dünyaya nasıl parti yapılacağını gösteriyor.
Tam da bu nedenle Almanya, Mart 2024’te Berlin’in tekno sahnesini ülkenin Ulusal Somut Olmayan Kültür Mirası listesine ekledi.
Ancak Kasım ayında, kentin kulüplerini temsil eden kâr emeli gütmeyen çatı kuruluşu, Berlin’in süratle yükselen kiraları, değişen demografik yapısı ve soylulaştırılması nedeniyle kentteki yaklaşık 250 kulübün yarısının 2025 yılında kapanma riski altında olduğu ikazında bulunan bir rapor yayımladı. Bu sayı, kulüp sahiplerinin dokuz ay evvel yaptığı anketten bu yana iki katına yükselmiş oldu.
Birçok manşette “partinin sonu” ilan edilse de Berlin’in kulüp kültürü turistlere etkin bir biçimde tanıtılıyor. Geçen ay, kentin İngilizce yayın yapan sanat ve kültür dergisi The Berliner de kentteki kulüp ortamını masaya yatırdı.
Raporu yayımlayan Kulüp Komitesi’nin sözcüsü Emiko Gejic’e nazaran “Berlin kültürünün ölümü” olarak isimlendirdiği problem yeni bir şey değil. Soylulaştırma ve kültürel alanların fiyatlandırılması yıllardır yaşanan bir durum.
Gejic’e nazaran yeni olan, Covid-19 salgınının yarattığı mali külfetler, enflasyon, artan işletme maliyetleri ve ziyaretçi sayısındaki düşüş ve bunların hepsi de kimi kulüp sahiplerinin havlu atmasına neden oldu.
Kamuoyuna yansıyan son kapanış Watergate idi. Kreuzberg’deki kulüp, 22 yılın akabinde artan ekonomik baskılara boyun eğerek geçen yılbaşı gecesi kepenk indirdi.
Bazı kulüpler ise teker teker öteki sıkıntılarla karşılaştı. Bu meselelerin kimileri onları kapanmaya zorlarken, kimileri da varlıklarını tehdit etti.
Gejic, Berlin’in Rummelsburg bölgesinin yine yapılandırma planının Rummels Bucht isimli kulübün Eylül 2020’de kapanmaya zorladığını söylüyor.
A100 otoyolunun uzatılması planı ise Renate, Else, Neue Zukunft, about blank, Oxi ve Club Ost üzere kulüpleri tehdit edecek.
Romanyalı teşebbüsçü Ani Anca, son 10 yıldır Berlin’e gece kulüplerinde eğlenmek için geliyor. Başlangıçta Berlin’in “kulüpçülüğün mekânı” olarak ünlenmesinin kendisini cezbettiğini söylüyor.
Yıllar önce Burning Man’de tanıştığı kimi Berlinlilerin onu artık kapalı olan Rummelsbucht’un çabucak aşağısındaki depo üslubu büyük bir yer olan Sisyphos’a götürmüş.
“Sisyphos benim hiç deneyimlemediğim bir şeydi” diyor Anca ve şöyle devam ediyor:
“Yani, Cumartesi gecesiydi ve Çarşamba gününden beri orada olan beşerlerle tanışmıştım.”
Anca, insanların kulübe bir şenliğe hazırlandıkları üzere geldiklerini, yanlarına yedek kıyafet, havlu ve yiyecek aldıklarını söylüyor.
“[Berlin’deki] kulüpler, kendinizi karanlık bir zindandan, eğlenceli bir kış konutuna kadar farklı dünyalara kaptırabileceğiniz biçimde tasarlandı. Beşerler bu yollarda farklı dünyalar ortasında yürürken pek çok sohbet de zaten ortaya çıkıyordu.”
Şehrin kulüp kültürünün vefatına dair son haberlerle birlikte Anca, Berlin’i nelerin beklediğini merak ediyor. Lakin kulüplerin sadık bir hayranı olsa da, değişimin gelmesine şaşırmıyor.
“Bence Berlin [kulüp] kültürünün gerilemesinin birçok farklı nedeni var” diyen Anca kelamlarını şöyle sürdürüyor:
“Her şeyden evvel jenerasyonlar ortasında bir değişim var. Bildiğimiz üzere, Y neslinin gerisinden gelen Z jenerasyonu çok daha sağlıklı bir ömür şekline sahip. Birçoğu içki içmiyor, Berlin’deki kulüp kültürünün ayrılmaz bir modülü olduğunu göz arkası edemeyeceğimiz öbür unsurları de kullanmıyor.”
Kulüp Kurulu tarafından hazırlanan diğer bir rapor, kulüp sahiplerinin aktardığına nazaran kitlenin ortalama yaşının sahiden de 30 olduğunu ortaya koydu. Kulüplere gelenlerin yalnızca yüzde 9’unun 18-21 yaş ortasında olduğu iddia ediliyor. Gelen tüm kitle açısından ise kulüplerin yüzde 52’sinde bir düşüş var.
Tom Boerman ve Elena Kunze, açılışını yaptıkları Electric Social isimli yerle birlikte maksat kitle için dümeni, geceye 02.00’de başlamak ya da gece uzunluğu oralarda kalmak için yasadışı hususlar kullanmak istemeyen bireylere kırıyor.
Her vakit ağır olan Alexanderplatz’ın çabucak köşesindeki bu arcade bar, küme aktifliklerine ve oyunlarla rahat bir gece geçirmeyi tercih eden genç kalabalığa hitap ediyor.
Boerman kulüp sahipleriyle empati kuruyor fakat Berlin’de kulüp kültürünün öleceğine dair endişeler ise ona nazaran fazlaca abartılıyor.
Eğlence dalının aleyhine işleyen çok sayıda değişen faktörün olduğunu, bunların da meçhullüğü beraberinde getirdiğini söyleyen Boerman şunları söylüyor:
“Bunun gerilim ve karamsarlığa neden olması doğal, lakin Berlin bir kulüp kenti. Kulüpler her vakit var olacak. Ve bu zorluklar yalnızca kulüplere has değil. Barları, restoranları ve öbür tüm cümbüş dünyasını etkiliyor. Berlin’de eğlenceyi bir bütün olarak desteklemenin bir yolunu bulmalıyız.”
Hem Boerman hem de Kunze, artan kiraların ve pandemiden bu yana şehrin parti ortamındaki değişikliklerin kulüpleri etkilediğini savunuyor. Örneğin Kunze, süratle artan bira fiyatlarının insanları gecede yalnızca bir içki içmeye zorladığını öne sürüyor.
Kunze, “Kulüpler bu formda ayakta kalamaz. Bilhassa de evvelce masalara saat başı içki şişeleri satan bu mekanlar” diyor.
Boerman, günün sonunda kulüplerin uzun vakittir hayatta kalmaları için kıymetli olan düşük kiralar ödeyerek evvelden terk edilmiş alanları artık satın alamayacağını yahut koruyamayacağını savunuyor.
“Şehrin kenar mahallelerinde terk edilmiş ya da metruk bir toprağa yerleşip de 12 saat boyunca kapıda kuyruk olan diğer hangi işletme var?” diye soruyor. Bununla birlikte, Berlin’deki kulüplerin yakın vakitte ortadan kalkacağını düşünmüyor.
“Kolay olmayacak fakat eminim kulüpler bu duruma ahenk sağlayacak ve ilerlemenin bir yolunu bulacak.”
