Netanyahu köşeye sıkıştı! Gazze anlaşması için iki senaryo
İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu hükümeti, 15 Ocak’ta duyurulan ve 19 Ocak’ta yürürlüğe girmesi beklenen Gazze’deki ateşkes ve esir değişimi muahedesini onaylaması istikametinde giderek artan memleketler arası baskıyla karşı karşıya.
NETANYAHU İÇ ÇIKMAZLA KARŞI KARŞIYA
Uluslararası baskıya paralel olarak Netanyahu, iktidardaki koalisyonun varlığını tehdit eden bir iç çıkmazla da karşı karşıya. Çok sağcı Yahudi Gücü Partisi önderi, tıpkı zamanda Ulusal Güvenlik Bakanı Itamar Ben-Gvir ve çok sağcı Dini Siyonizm Partisinin lideri Maliye Bakanı Bezalel Smotrich anlaşmaya karşı çıkıyor. Muahedeyi Ben-Gvir “teslimiyet” olarak değerlendirirken, Smotrich “İsrail’in ulusal güvenliği için bir felaket” olarak görüyor.
BEN-GVİR’DEN TEHDİT
Ben-Gvir ve Smotrich, 16. ayına giren Gazze’deki yıkıcı taarruzların sürdürülmesinin yanı sıra bu taarruzlarla Gazze’yi büsbütün işgal etmek, burada yerleşim yerleri kurmak, nüfusunu yerinden etmek ve Hamas hareketini büsbütün ortadan kaldırmak halindeki amaçları gerçekleştirmek istiyor. Bu çıkmaz bağlamında Ben-Gvir perşembe akşamı, partisinin Gazze Mutabakatı’nı onaylaması halinde hükümetten istifa edeceği tehdidinde bulundu. Daha evvel Ben-Gvir, muahedenin kabul edilmesi halinde Smotrich’e hükümetten istifalarını birlikte sunma daveti yaptı.
HÜKÜMETİ DÜŞÜRMEYE YETECEK ÇOĞUNLUK
İsrail Meclisinde, 7 sandalyeye sahip olan Maliye Bakanı Bezalel Smotrich’in Dini Siyonizm Partisi ile 6 sandalyeye sahip Ben-Gvir’in Yahudi Gücü Partisi işbirliği yapmaları durumunda hükümeti düşürmeye yetecek çoğunluğa erişebiliyor. İsrail siyasi sistemine nazaran, hükümetin iktidarda kalabilmesi için 120 sandalyeli Mecliste en az 61 milletvekiline sahip olması gerekiyor. Netanyahu’nun iktidar koalisyonu mevcut tabloda 68 milletvekili tarafından destekleniyor.
LAPİD’DEN NETANYAHU’YA DESTEK
Ana muhalefetteki Gelecek Var Partisi önderi Yair Lapid ise çok sağcı Ben-Gvir’in Gazze’de ateşkes ve esir takası mutabakatı yürürlüğe girmesi halinde hükümetten çekileceğini duyurması üzerine Başbakan Netanyahu hükümetine siyasi takviye vadetti. İsrail’de Lapid’in liderliğini yaptığı ana muhalefet partisi Gelecek Var, Mecliste 24 milletvekiliyle temsil ediliyor.
İSRAİL’DEN “HAMAS KİMİ UNSURLARDAN CAYDI” İDDİASI
İsrail’de yaşanan hükümetten çekilme ve hükümetin düşmesi senaryoları, Netanyahu’nun mutabakatın duyurulmasından sonra gösterdiği çelişkili tavırlar ve muahedeyi onaylayacak toplantıların ertelenmesini açıklıyor. İsrail Başbakanlık Ofisi, Hamas’ı Gazze’deki ateşkes muahedesinde birtakım hususlardan caydığını argüman edip taslağı değiştirmekle suçlayarak, “Hamas, muahedenin tüm unsurlarını kabul ettiğini arabuluculara bildirene kadar İsrail kabinesinin toplanmayacağını” açıkladı.
HAMAS: MUAHEDEYE BAĞLIYIZ
Öte yandan Hamas Siyasi Ofis Üyesi İzzet er-Raşak, mutabakata bağlı olduklarını duyurdu. Raşak, Hamas’ın toplumsal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Hamas arabulucuların duyurduğu ateşkes muahedesine bağlı.” sözünü kullandı.
The Times of Israel gazetesinin haberinde, İsrail müzakere heyetinin Gazze’deki ateşkes ve esir takası üzerindeki ihtilafları Doha’da hala görüştüğü aktarılırken, özgür bırakılacak Filistinli tutukluların isimleri ve kimi ayrıntılar üzerinde ihtilaf olduğu belirtildi.
NETANYAHU’DAN İKNA ÇALIŞMALARI
Başbakan Netanyahu’nun mutabakatın ayrıntıları üzerine müzakereleri sürdüren İsrail heyetinin ülkeye dönmesini beklediği tarafındaki kulis bilgisi İsrail basınına yansıdı. Birebir biçimde, mutabakata gidilmesi durumunda hükümeti devirmekle tehdit eden çok sağcı koalisyon ortaklarını Netanyahu’nun ikna etmeye çalıştığı yorumları yapıldı. Ben-Gvir’in kendi tavrına kesin karar verdiği kesin gözüyle bakılırken, Netanyahu’nun hükümetin düşmemesinin Smotrich’e bağlı olduğu düşündüğü sav ediliyor.
İsrail’de muhalefetteki Ulusal Birlik Partisi başkanı Benny Gantz ise Hamas ile varılan ateşkes ve esir takası mutabakatını memnuniyetle karşıladığını duyuran X paylaşımında bulundu. Gantz, “Daha evvel de belirttiğim üzere, Ulusal Birlik bu adımı açıkça, gerekirse siyasi olarak da destekleyecek.” sözünü kullandı.
LAPİD: GÖZÜNÜZÜ KORKUTMAYIN
Ben-Gvir’in Gazze’de ateşkes ve esir takası muahedesine karşı yaptığı açıklamanın akabinde Lapid, “Binyamin Netanyahu’ya diyorum ki korkmayın ya da gözünüzü korkutmayın, esir takası muahedesini yapmak için gereksiniminiz olan her türlü siyasi dayanağı alacaksınız.” değerlendirmesinde bulundu.
İsrail devlet televizyonu KAN’ın haberinde ise, İsrail kabinesinin, Netanyahu ile Smotrich ortasındaki duruma ait son tabloyu netleştirmeksizin, Gazze mutabakatını onaylamak için cuma sabahı toplanacağı belirtildi.
ANLAŞMANIN ONAYLANMASINA AİT İKİ SENARYO
1- Sırf Ben-Gvir’in partisinin istifası:
Eğer Ben-Gvir tek başına istifa ederse ve Smotrich’in partisi hükümette kalırsa Netanyahu hala 62 sandalyeye sahip olacak. Bu da Smotrich’in parti bakanlarının muhalefetine karşın hükümetin devamını ve mutabakatın geçmesini sağlayacak.
2- Ben-Gvir ve Smotrich partilerinin istifası:
Her iki parti de birlikte çekilirse hükümet çoğunluğunu kaybedecek ve bu da düşmesine yol açacak. Lakin gözlemciler, iki partinin kitlesinin farklı öncelikleri sahip olması sebebiyle bu senaryoyu zayıf görüyor.
Ben-Gvir’in kitlesi Gazze’yi yine işgal etmeye odaklanırken, Smotrich’in kitlesinin Batı Şeria’daki yerleşimlerin güçlendirilmesine öncelik verdiği biliniyor. Netanyahu’nun, Smotrich’in hükümette kalmasını sağlamak için Batı Şeria’ya yerleşimi teşvik etmek üzere garantiler sağlamaya çalışabileceği yorumları yapılıyor.
ATEŞKES VE ESİR TAKASI ANLAŞMASI
Arabulucu ülkelerden Katar, 15 Ocak’ta İsrail ile Hamas ortasında Gazze’de ateşkes ve esir takası konusunda muahedeye varıldığını duyurdu. Mutabakat, 19 Ocak Pazar günü prestijiyle yürürlüğe girecek. 3 evreden oluşacak ateşkes muahedesinin birinci 42 gününde İsrailli 33 esir salınacak.
Anlaşma, Gazze Şeridi’ne insani yardımların kapsamlı formda ulaşmasının yanı sıra yerinden edilen Filistinlilerin bölgelerine geri dönebilmelerini içeriyor. İkinci ve üçüncü evrelerin ayrıntıları, birinci basamağın tamamlanmasıyla açıklanacak.
