Anadolu Basını Zor Günler Geçiriyor
Denizli Gazeteciler Cemiyeti (DGC) Yönetim Kurulu Başkanı Osman Nuri Boyacı, yasal düzenlemelerin oluşturduğu ağır yükümlülükler, söz özgürlüğü önündeki pürüzler, ağır ekonomik kaideler ve global toplumsal medya ağlarının neden olduğu haksız rekabetin medyanın ve basın çalışanlarının güç bir periyottan geçmesine yol açtığını belirtti.
Ülkemizde her yıl 10 Ocak’ın Çalışan Gazeteciler Günü olarak kutlandığını kaydeden DGC Başkanı Boyacı, “1961 yılında kabul edilen ve basın çalışanlarına birtakım haklar ve yasal teminat sağlayan 212 sayılı Basın İş Kanunu’nun Resmi Gazete’de yayınlanışı nedeniyle 10 Ocak Çalışan Gazeteciler Günü olarak kutlanmaya başlanmıştır. Kelam konusu düzenleme, iş kontratlarının yazılı olarak yapılması, mukavelelere işin çeşidi ve fiyat ölçüsünün yazılması üzere gazetecilerin toplumsal ve yasal haklarını belirleyen kararları içeriyordu. Bu yasa ile kendilerine yüklenen sorumlulukları kabul etmek istemeyen 9 gazete işvereni ortak bildiriye imza atarak gazetelerini 3 gün kapadıklarını duyurmuşlardır. ‘Dokuz işveren olayı’ olarak basın tarihine geçen bu gelişme üzerine gazeteciler, boykot boyunca ‘Basın’ isimli bir gazete yayımlamışlardır. Basın çalışanları bugün 1961 yılında elde ettikleri kazanımların bir kısmını de kaybetmişlerdir” dedi.
Demokrasilerde temel ögelerden biri olan medyanın günümüzde mesleksel kanunların çıkarılmasından basın özgürlüğüne kadar birçok mevzuda yapısal sıkıntılarla karşı karşıya olduğunu, toplumun çabucak hemen tamamının sorun ve taleplerini söz ederken, kendi kesiminin sıkıntılarına tüm uğraşlara karşın tahlil üretemediğine dikkat çeken Boyacı, “Türk Ceza Kanunu, Basın Kanunu ve Dezenformasyon Yasasında basın özgürlüğünü kısıtlayıcı birçok husus yer alıyor. Öte yandan dijitalleşme, yapay zeka, toplumsal medya ağlarının bağlantıdaki yenilikler, klâsik medyanın tesirini her geçen gün azaltmaktadır. Gazetecilik kavramı da bu değişim sürecinde yine tanımlanma gereksinimi duymaktadır. Youtuber, influncer, toplumsal medya fenomeni üzere yeni kavramlar klâsik gazetecilik tarifini zorlamakta, global toplumsal medya ağları klasik medyanın ayakta kalabilmesi için muhtaçlık duyduğu reklam gelirlerinde önemli azalmaya neden olmaktadır. Basın kuruluşlarının ve gazetecilerin ağır emek harcayarak ürettikleri haber ve içerikler için telif ödemeyen bu global toplumsal ağlar, başta Anadolu basını olmak üzere medya kuruluşlarının sıkıntı bir periyot yaşamasında da kıymetli bir hisse üstlenmektedir. Bu dönüşüm sürecinde Anadolu basını global ağlar karşısında uğradığı haksız rekabet karşısında yasal düzenlemeler yapılarak korunmalı, Avustralya ve Kanada örneklerinde olduğu üzere global şirketlere birtakım yükümlülükler doğurmalıdır” dedi.
“Anadolu basını korunmalı”
Anadolu basınının son yıllarda artan maliyetler ve medyadaki dönüşüm rüzgarı nedeniyle sıkıntı bir periyottan geçtiğini vurgulayan DGC Başkanı Boyacı, “Halkı bilgilendirmek için mesai mevhumu gözetmeksizin 24 saat misyonunu yapmaya çalışan basın mensupları, sendikal örgütlemeden, özlük haklarının güzelleştirilmesine, vazifesini yaparken tehdit ve şiddete maruz kalmasından, mesleğinin itibarsızlaşmasına kadar çok sayıda aksilikle karşı karşıya kalmaktadır. Bilhassa Anadolu basını artan maliyetler nedeniyle sıkıntı bir süreçten geçmektedir. Yüksek uydu kiraları, her geçen gün artan baskı maliyetleri, toplumsal medyanın yaygınlaşması ile özel dal reklam gelirlerindeki düşüşler basın kuruluşlarının ayakta kalmasını zorlaştırmaktadır. Yaşanan kuvvetli süreci aşmak için kamu kuruluşlarının yanı sıra meslek örgütleri de tahlil arayışlarına öncülük etmeli, basın kuruluşları ve çalışanları güç birliği yapmalı, değişime ayak uydurmalı “şeklinde konuştu.
“Gazetecilik meslek yasası çıkarılmalıdır”
Medya dalının ekonomik problemlerin yanı sıra yasal düzenleme eksiklikleri, basın özgürlüğü, yetişmiş eleman kasveti, teknik altyapı, istihdam ve etik pahaların farkında olmadan ya da bilerek ötelenmesi üzere problemlerle karşı karşıya olduğunu söz eden Boyacı, “Gazetecilik mesleğini ve bu mesleği kimlerin yapabileceğini düzenleyen ‘Gazetecilik Meslek Kanunu’na ivedilikle gereksinim duyuyoruz. Önemli bir sorumluluk taşıyan bu mesleği, yasal düzenleme olmadığı için dileyen herkes yapabilmektedir. Yeni kavramlarla daha karmaşıklaşan bu alan yine düzenlenmelidir. 5953 Sayılı Basın Mesleğinde Çalışanlarla Çalıştıranlar Ortasındaki Münasebetlerin Tanzimi Hakkında Kanun, yıpranma hakkından yıllık izinlere, tazminat hakkından fazla mesaiye kadar geniş bir yelpazede ele alınarak güncellenmelidir. Meslektaşlarımızın emeklilikte fiili hizmet müddeti artırımından yararlanabilmesi için basın kartı kaidesi kaldırılmalıdır. Tüm problemlerimize karşın meslektaşlarımın Çalışan Gazeteciler Günü’nü kutluyor, daha hoş koşullarda 10 Ocak’ları kutlamayı diliyorum” diye konuştu. – DENİZLİ
