Anka Ekonomi Editörü Zülfikar Doğan’ın Kaleminden Haftanın Analizi: Terörsüz Türkiye’ye 14 Milyar Dolar, Aile Yılı IMF Tavsiyesi

Haber/Analiz: Zülfikar Doğan

(ANKARA) – Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2024 enflasyon oranlarının Aralıkta yüzde 1,03, 2024 yılı için yüzde 44,38, 12 aylık ortalamalara nazaran ise yüzde 58,51 olduğunu açıkladı. TÜİK bilgileri Merkez Bankası’nın yüzde 44’e revize ettiği 2024 yılsonu enflasyon amacıyla örtüştü. TÜİK’in açıkladığı enflasyon oranları 5 milyon memur ve kamu çalışanı, 2,5 milyon memur emeklisi ve 14 milyon SSK ve Bağ-Kur emeklisine enflasyon farkı olarak birinci 6 ayda yapılacak maaş artırımlarında düş kırıklığına yol açtı.

Asgari Fiyattaki yüzde 30 artış 2024’te gerçekleşen enflasyonun 14 puan, ortalama enflasyonun 28 puan altında kalırken, memur ve emekliler için uygulanacak enflasyon farkı daha vahim bir tabloyu ortaya çıkarttı. SSK ve Bağ-Kur emeklilerinin 6 aylık enflasyon farkı yüzde 15,75, memur ve memur emeklilerine uygulanacak fark yüzde 11,54 oldu. Memur ve memur emekli artırımları gerçekleşen enflasyonun dörtte biri, emekçi emeklilerinin artırım oranı gerçekleşen enflasyonun üçte biri seviyesinde kaldı.

Milyonlarca çalışan ve emeklinin beklentisi Cumhurbaşkanının yetkisini kullanıp TÜİK’in açıkladığı enflasyonun üzerinde artırım kararı alması, çalışanlara ve emeklilere ulusal gelir artışı üzerinden en az yüzde 10 refah hissesi verilmesiydi. Bunların hiçbirisi gerçekleşmedi. En düşük emekli aylığının yüzde 15,75 artışla 12 bin 500 liradan 14 bin 469 liraya çıkarılacağı açıklanınca umutlar tükendi, yansılar sokağa taştı. Maaşlarda 1500-2000 TL’lik artışın yetersizliği, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘kimseyi enflasyona ezdirmedik’ kelamlarını anlamsız kıldı. Ekonomik krizin tüm bedelini çalışanlara, emeklilere, küçük esnafa ödetmeyi tercih eden iktidar, enflasyonun milyonlarca kişiyi adeta silindir üzere ezmesine seyirci kaldı.

Aile Yılı’nın ipuçları IMF tavsiyesinde

Aslında uygulanan ismi konulmamış örtülü bir IMF programı. IMF geçtiğimiz ekim ayında gerçekleştirdiği Türkiye konsültasyonunda taban fiyatın yıllık belirlenmesini, yüksek artıştan kaçınılmasını istedi. Kamu çalışanları ve emekli aylıklarında maksat enflasyona nazaran artış yapılması IMF’nin öteki şartıydı. IMF Türkiye Masası Şefi James P. Walsh iktidara maaş artışı yerine düşük gelirli hanelere (ailelere) nakit transferleri yoluyla dayanak sağlayacak toplumsal programlar geliştirilmesini önerdiklerini açıklamıştı.

Şimdi Cumhurbaşkanı 2025’i Aile Yılı ilan etti. Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Göktaş Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 13 Ocak’ta fakir ve dar gelirli ailelere, evlenecek gençlere, çocuklu ailelere, çalışan annelere toplumsal takviye muştuları açıklayacağını duyurdu. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek asgari fiyatlı, dar gelirli, emekliler için 20 yıla varan taksitlerle yüz binlerce toplumsal konut yapılacağını, küçük esnafa toplam 60 milyar TL düşük faizli ucuz kredi dağıtılacağını açıkladı. Tüm bunlar IMF’nin ‘Maaşlara düşük artırım yap, toplumsal dayanak programlarına odaklan’ tavsiyesiyle örtüşüyor.

Toplumun geniş kesitleri toplumsal dayanaklarla avutulurken, Merkez Bankası’nın faiz indirimleri sürecek. Düşük faizli reeskont kredileri, kamu bankalarından sağlanacak ucuz kaynaklar ihracatçılara, sanayicilere, müteahhitlere aktarılarak iktisadın daha da tabana vurmasına tedbir alınacak.

Yeni Suriye İmar Fonu

Son bir haftadaki gelişmeler, milyonlarca kişinin yakıcı ekonomik sıkıntıları yerine iktidarın önceliğinin Suriye’nin imarı ve güneydoğunun terörden arındırılması için atılacak adımlar olduğunu gösteriyor.

İstanbul’da Suriye’nin yine imar ve inşası için düzenlenen toplantıya Suriyeli ve Türk iş insanları, müteahhitler, altyapı, güç, ticaret, ihracat şirketlerinin işverenleri katılırken Ankara’da da Ticaret Bakanı Ömer Bolat’ın ev sahipliğinde Suriye gündemli kritik bir toplantı yapıldı. Ticaret Bakanlığındaki istişare toplantısına 16 Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı, iş insanı dernekleri, ihracat ve lojistik firmalarının temsilcileri katıldı.

İstanbul toplantısında Suriye İmar Fonu kuruluşuna hazırlık için ‘Yeni Suriye İmar Forumu’ düzenlenmesi kararlaştırılırken, Ankara’daki toplantıda Türkiye ile Suriye ortasında ‘Güçlü ekonomik iş birliği’ için mutabakata varıldı.

Terörsüz Türkiye için Güneydoğu’ya 14 milyar dolar yatırım

Bu toplantılarla eş vakitli olarak dikkat çeken bir öteki adım Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz’ın Başkanlığındaki Ekonomik Uyum Şurası’nın (EKK) her ay Ankara’daki rutin toplantısının bu sefer Şanlıurfa’da yapılması oldu. Ankara’da Kürt meselesine tahlil için Abdullah Öcalan’ı ziyaret eden DEM Parti heyeti Meclis’te tüm partilerle temaslar yürütürken, Şanlıurfa’da ise dünyanın sayılı bölgesel entegre kalkınma projelerinden birisi olan Güneydoğu Anadolu Projesi (GAP) kapsamındaki 9 ile yönelik 2024-2028 GAP Aksiyon Planı için adım atıldı.

Başlatılacak yeni yatırım, istihdam, üretim, ticaret atakları ele alındı. Öcalan’ı TBMM’ye çağıran MHP lideri Devlet Bahçeli’nin ‘Terörsüz Türkiye’ telaffuzunu Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da kullanmasının akabinde gelen bu gelişme, PKK’nın silah bırakıp kendisini lağvetmesi halinde, yeni duruma ön hazırlık olarak görülebilir.

Yıllardır terör nedeniyle yatırımların durduğu, ağır göçün yaşandığı güneydoğuda GAP Aksiyon Planı’nın gündeme alınması, bölgedeki yeni ekonomik atılımların işareti. 2028’e kadar GAP kapsamındaki 9 vilayette 198 yeni sanayi, turizm, tarım, güç, ulaştırma, altyapı vb. yatırımlar yapılacak. Bu projelere 496 milyar TL (14 milyar dolar) harcanarak 570 bin şahsa yeni istihdam yaratılacak. Hareket Planıyla bölgedeki 20 Organize Sanayi Bölgesi’ne (OSB) ek olarak yeni OSB’ler, Tarım ve Hayvancılık Organize Sanayi Bölgeleri, AR-GE Merkezleri, Teknoparklar kurulacak.

PKK’nın 1984’teki Eruh baskınıyla başlayan terör sürecinde 40 yıldır yaşanan ağır insani kayıpların yanı sıra siyasi baskılar, ekonomik, toplumsal kayıplar ve hukuksuzluklarla boğuşan Güneydoğu’nun en büyük hasreti olan barış ve huzur bu sefer yeşerdiğinde Türkiye için çok önemli fırsat kapıları aralanabilir.