Belgesel ve Sinema Arasındaki Farklar
Senarist ve direktör Ensar Altay, “belgesel gerçeğin aynasıdır” kelamının aslında yanlışsız olmadığını belirterek, “Ona dokunmak, onu hissetmek, hissettirmek, oradaki özde manası ortaya çıkarmak gerekiyor. Düzgün bir sinema anlatısı oluşturabilmek için önemli ciddi çalışmak gerekiyor.” dedi.
Ödüllü belgeselleri “Guardian Of Angels” (Meleklerin Koruyucusu) ve “Kodokushi”den sonra, TRT ortak üretimi birinci kurmaca sineması “Kanto” ile 29. Saraybosna Sinema Şenliği’nden mükafatla dönen Altay, belgesel üretimleri üzerine AA muhabirine değerlendirmelerde bulundu.
Altay, kurmaca ile belgesel sinemalara çok farklı bakmadığını belirterek, ikisinin de özünde bir sinema anlatısı olduğunu söyledi.
Belgesel anlatımının kendisine daha suçsuz geldiğini lisana getiren Altay, şunları kaydetti:
“Çünkü bir kameranız ve bir öykünüz var. Öbür hiçbir parametreyi direktörüz gerekmiyor. Münasebetiyle da belgeselin daha temiz olduğunu düşünüyorum. Ama belgeselde anlatabileceğiniz şeyleri gereğince açığa çıkaramayabilirsiniz. Kurmacanın da kendine nazaran avantajları ve dezavantajları var. Fakat özünde ikisi de sinema. Yeterli bir öykü anlatmak, insanları muhakkak bir müddetliğine bir dünyanın içine çekip, şayet bir sözünüz varsa onu söylemek, insanların hayatlarının sineması izlemeden evvel ve izledikten sonra birebir olmamasını amaçlamak çok değerli.”
“İyi bir sinema anlatısının temel sıkıntısı güzel çalışmak”
Altay, birinci kurmaca sineması “Kanto”da yaşlı bir bayanın kaybolmasını ve onu kimsenin aramamasını işlediğini aktararak, “En son Sarajevo Sinema Şenliği’ne katılmıştık. Oradan mükafatla döndük. Artık bir prömiyerimiz var. Şu anda onunla uğraşıyorum. Bir yandan da belgesel yapmadan duramam.” tabirlerini kullandı.
İranlı direktör Abbas Kiyarüstemi’nin “Her sinemacı belgeselle kendini temizlemelidir.” kelamına atıfta bulunan Ensar Altay, ” Gazze’yle alakalı Amerika’da Arizona’ya yakın çöllerde bir öykü çektim. TRT World için değişik bir sanatkarın Gazze üzerine bir memorial (anıt) inşa etmesinin kıssasını çektik. Birçok insan üzere Gazze için duyduğum düşünceyi bir an evvel paylaşabilme dileğinden kaynaklı, (yayın süresi) çok uzun sürmez diye iddia ediyorum. İsmi ‘Adımı Yansıt’ ya da ‘Anne Adımı Yaz’ olabilir.” dedi.
Direktör Altay, “belgesel gerçeğin aynasıdır” kelamının aslında gerçek olmadığına dikkati çekerek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Yani geldiğimiz noktada artık o denli değil. Gerçeğin aynası olmak yetmiyor. Ona dokunmak, onu hissetmek, hissettirmek, oradaki özde manası ortaya çıkarmak gerekiyor. Türkiye’de de son devirde âlâ işler görüyorum. Düzgün bir sinema anlatısı oluşturabilmek için önemli ciddi çalışmak gerekiyor. Bir ilhamın gelmesiyle âlâ şeyler oluşmuyor. Stephen King’in söylediği üzere, ‘Dahiler oturur ilham bekler. Biz ise çalışırız’. Şahsî deneyimim, öykü bulmak için 6-7 ay her gün gazete okumak gerek. Dünyadan farklı farklı gazeteler okunur. Şayet o kadar müddet okursan kıssa seni bulur. Yani düzgün bir sinema anlatısının temel problemi yeterli çalışmak.”
“TRT’nin Türk televizyonculuğunda bir lokomotif olması çok kıymetli”
TRT’nin değerine işaret eden başarılı direktör, “TRT’nin yalnızca belgesel alanında değil, aslında Türk televizyonculuğunda bir lokomotif olması çok değerli. Bilhassa belgesel üzere teknik olarak para kazanılmayan bir alanın desteklenmesi yalnızca belgeselciler için değerli değil. Bugün Suriye’de, Filistin’de, Ukrayna’da ya da sıkıntıların olduğu yani şahsî meselelerimiz da dahil buna, her yerde bunları dokümanlamak, eli ayağı düzgün bir anlatımın içerisinde tarihe geçirmek bizim geleceğimiz için çok değerli.” diye konuştu.
Ensar Altay, yapay zekanın sinema kesimine tesirine de değinerek, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Dataların hareketlendiği bir sanayi. Aslında kendini tamamlamaya hakikat gidiyor diyebiliriz. Yani eğlenmek için sinema yapılacaksa bunu muhtemelen insanlardan daha uygun yapacak yeni ögeler doğmaya başlıyor. Ancak sinemayla bir şeyleri tartışacaksak, sinemayı bir sanatsal anlatı olarak kullanacaksak, sanırım buna en fazla yapay zeka yardımcı olabilir. Ferdî deneyimlerinizi aktarırken, kendinizi daha düzgün söz edebilmek için yapay zeka yardımcı olacaktır diye düşünüyorum.”
