Hububat Üretiminde Hedef Yüzde 13 Artış
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, üretim planlamasıyla ünite alandan elde edilen eseri artırmayı hedeflediklerini belirterek, “Amacımız, 3 yılın sonunda yani 2028’de hububat eserleri üretiminde yüzde 13’lük artış sağlamak.” dedi.
Yumaklı, Lisanslı Depo Şirketleri Derneği (LİDAŞDER) tarafından bu yıl ikincisi düzenlenen “Türkiye ve Dünyada Lisanslı Depoculuk, Hububat Piyasaları Kongresi”nde yaptığı konuşmada, hububat piyasalarının idaresi ve sürdürülebilirliği için dünyadaki gelişmeleri yakından takip etmek gerektiğini söyledi.
Özellikle besin arz güvenliğinin temel taşının hububat olduğunu vurgulayan Yumaklı, bu eserlerin üretiminden depolanmasına ve pazarlamasına kadar geçen sürecin son derece değerli olduğunu söz etti.
Yumaklı, son 22 yılda tarım ve ormancılık alanında kesimlere yapılan yatırımlarla güçlü, dirençli ve dünyada kelam sahibi dallar oluşmaya başladığına işaret ederek, “Bizler bitkisel üretim konusunda Cumhuriyet tarihimizin üretim rekorlarını kırdık. Birçok eserde dünyada birinci üç ülke içindeyiz, hatta birinci iki içinde. Birinci sırada çok özel eserlerimiz var.” diye konuştu.
Ülkede besin arz güvenliğine ait bütün ögelerin tamamlanmasının akabinde ihracat tarafını önemsediklerini vurgulayan Yumaklı, 2023’te 31 milyar dolar civarında besin eserleri ihracatı gerçekleştiğini, 2024’te meblağın 32 milyar doları geçmesini beklediklerini bildirdi.
Yumaklı, Resmi Gazete’nin yinelenmiş sayısında yayımlanan 2025 Yılı Yatırım Programı’na nazaran dala 356 projeyle yaklaşık 164 milyar lira yatırım yapılmasının planlandığı bilgisini verdi.
Türkiye’de en fazla ekilen bitkisel eser kümesinin hububat olduğuna dikkati çeken Yumaklı, 23,9 milyon hektar tarım toprağının yaklaşık yüzde 48’inde bu eserlerin ekildiğini, bunun da 11,5 milyon hektara karşılık geldiğini bildirdi.
Yumaklı, geçen yıl bu alanda üretilen hububat ölçüsünün yaklaşık 39 milyon ton olduğunu aktararak, birçok ülkenin gereksiniminin üzerinde üretim gerçekleştirildiğini kaydetti.
Hububat üretiminin besin arz güvenliği için büyük kıymet taşıdığını, dış ticareti de hiçbir vakit göz arkası etmediklerini tabir eden Yumaklı, “Özellikle ihracat birincilikleri, dünya birincilikleri umarım ki çok daha uzun periyodik ve daim olacaktır. Ekonomimizin bundan sağlayacağı faydayı da kesinlikle gözünde tutmamız gerekir.” değerlendirmesinde bulundu.
“Amacımız ünite alandan almış olduğumuz eseri artırmak”
Yumaklı, Bakanlık olarak ana stratejilerinin vatandaşların besin muhtaçlıklarını yerli üretimden karşılamak olduğuna dikkati çekerek, şöyle devam etti:
“Birim alandan almış olduğumuz eseri daha fazla artırmak, randımanı ve kaliteyi öncelemek istiyoruz. Bunu başarmamak için hiçbir sebep yok. 2023’te 186 ülkeye 2 bin 200 çeşit eser ihraç ettik. Bu muazzam tablo hem ülkemizin gereksinimlerinin karşılanması hem de ülke iktisadına çok kıymetli yarar sağlayacak ihracatı gerçekleştirmiş durumda. 2023 yılında ihtilal niteliğinde yapısal değişiklikler gerçekleştirdik. 2024 yılında hem bitkisel üretim hem hayvansal üretim hem de su eserleri üretimi için üretim planlamasını hayata geçirdik.”
Yeni destekleme modelinin, üretim planlamasının en kıymetli ayaklarından biri olduğunu belirten Yumaklı, “Amacımız ünite alandan almış olduğumuz eseri artırmak, 3 yılın sonunda yani 2028’de hububat eserleri üretiminde yüzde 13’lük artış sağlamak. İnşallah bu bahiste tekrar nasip olur buralarda sonuçları birlikte değerlendirirken tahminen bu sayıların çok daha üzerinde çıktığını da görmüş olacağız.” dedi.
Yumaklı, Tarım Sigortaları Havuzu (TARSİM) ve Gelir Müdafaa Sigortası ile üreticilerin emeğini garanti altına almak için çalışmalara devam ettiklerini belirterek, 2025 yılında bilhassa sigorta kapsamını genişlettiklerini bildirdi.
Ürünleri üretmek kadar depolamanın da son derece kıymetli olduğunun altını çizen Yumaklı, Toprak Mahsulleri Ofisi ve özel dal yatırımlarıyla Türkiye’nin dünyada depolamayı en düzgün uygulayan ülkelerden biri olmanın gururunu yaşadığını söyledi.
Yumaklı, 234 şirketin lisanslı depoculuk yaptığını vurgulayarak, “Yaklaşık 12,2 milyon ton kapasite. İnşallah çok daha fazla üretelim.” dedi.
“Yaklaşık 2 milyon tona kadar kaybı engellemek mümkün”
Yumaklı, lisanslı depoculukla depolama kayıplarının yüzde 10 ile yüzde 30 ortasında engellenmesinin mümkün olduğunu lisana getirerek, şunları kaydetti:
“Bir yıllık depolama süreci içinde yaklaşık 2 milyon tona kadar kaybı engellememiz mümkün. Bunun da rakamsal karşılığı yaklaşık 23 milyara tekabül ediyor. Yapılacak yatırımların ülke kaynaklarının nasıl ve ne derecede korunmasıyla ilgili bir görünüm arz ettiğini de görmüş oluyoruz. Lisanslı depoculuk kapasitesinin artırılmasında Eser İhtisas Borsasının (TÜRİB) da çok değerli bir yeri olduğunu söylemek isterim. TÜRİB’in faaliyete başlamasıyla birlikte memleketler arası bir üs haline gelmesi yolunda değerli adım atıldı. Çiftçi Kayıt Sistemi’ne kayıtlı üreticiler, eserleri malumunuz teslim ettiklerinde bir elektronik eser senedi elde ediyor. Bunlara sahip olan paydaşlarımız, Ziraat Bankası ve Ziraat İştirak’ten 15 milyon lira üst limitli, sıfır faizli ya da kar hisseli işletme kredisi ya da finansmanı kullanabiliyor. 2024 yılında 312 bireye 462 milyon lira meblağında hazine dayanaklı kredi kullandırılmış oldu. 2014-2024 periyodu için 131 lisanslı depo ve 200 bin üreticiye 590 milyon lira dayanak verilmiş durumda.”
“Lisanslı depoculuk fiyat istikrarını koruyan bir sistem”
Ticaret Bakan Yardımcısı Volkan Ağar da iklim değişikliği, doğal afetler, ekonomik dalgalanmaların tarım dalını önemli oranda etkilediğini söyledi.
Türkiye’de tarım eserlerinin üretimi kadar sağlıklı şartlarda depolanması ve ticaretinin yapılmasının büyük değer taşıdığını vurgulayan Ağar, Bakanlık olarak temel gayelerinden birinin tarım eserlerinin çağdaş ve sağlıklı şartlarda lisanslı depolanması olduğunu bildirdi.
Lisanslı depoculuğun fiyat istikrarını koruyan bir sistem olduğunu aktaran Ağar, “2011 yılında başlayan lisanslı depoculuk sayısı 2024 yılında 224 oldu. 2024 yılında 12,2 milyon ton depolama alanına sahip 224 şirketin depolama alanının 20 milyona çıkarılması için çalışmalar yapıyoruz.” dedi.
Lisanslı Depo Şirketleri Derneği Başkanı Serdar Genç de tarım kesiminde son yıllarda gerçekleştirilmiş en kıymetli projenin lisanslı depoculuk olduğunu belirtti.
Lisanslı depo kapasitesinin 2 yıl evvel 8,9 milyon ton olduğunu, bu sayının bugün 12,2 milyon ton kapasiteye ulaştığını lisana getiren Genç, “Geldiğimiz noktada lisanslı depoculuk, 50 milyar lira yatırım, 2 bin şahsa istihdam ve stratejik eserlerde arz güvenliğini sağlayan ülkemizin en değerli bölümlerinden biri haline gelmiştir.” diye konuştu.
Bakan Yumaklı, konuşmaların akabinde stantları gezdi.
