Hürriyet ve İZTO iş birliği ile İzmir’de ‘Sürdürülebilirlik Zirvesi’ düzenlendi

Seza Parıltı ALPDÜNDAR-Tekin GÜRBULAK/ İZMİR, – İZMİR iş dünyası, Hürriyet Gazetesi ve İzmir Ticaret Odası (İZTO) iş birliğiyle düzenlenen ‘Sürdürülebilirlik Tepesi’nde ticaret, sanayi, tarım ve ihracatta sürdürülebilirliğin yol haritası çizildi.

Hürriyet Gazetesi ve İZTO iş birliğiyle İZTO Meclis Salonu’nda Sürdürülebilirlik Doruğu düzenlendi. Hürriyet Gazetesi İktisat Muharriri Noyan Doğan’ın moderatör olduğu birinci oturumda, İZTO Yönetim Kurulu Lideri Mahmut Özgener, Ege Bölgesi Sanayi Odası (EBSO) Yönetim Kurulu Lideri Seçkin Yorgancılar, İzmir Ticaret Borsası (İTB) Yönetim Kurulu Lideri Işınsu Kestelli ve Ege İhracatçı Birlikleri (EİB) Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, iş dünyasında sürdürülebilirlik konusunda görüşlerini paylaştı. Sürdürülebilirlik konusunun son 5 yıldır işletmelerin, şirketlerin ve KOBİ’lerin gündeminde bir husus olduğunu söyleyen Hürriyet Gazetesi İktisat Muharriri Noyan Doğan, “Temel sorun şu; sürdürülebilirliği toplum olarak çok fazla bilmiyoruz. Yayınlananlar şeklen mi yayınlanıyor, yayınlananlara ne kadar uyuluyor? Bilmiyoruz. Zincir iklim değişikliğinden başlıyor, sürdürülebilirliğe, yeşil iktisada kadar uzuyor” dedi.

‘EN BÜYÜK EKSİKLİK FARKINDALIK’

İZTO Yönetim Kurulu Lider Mahmut Özgener, İzmir’de büyük şirketler ve holdinglerin etraf dostu üretim, güç verimliliği ve toplumsal sorumluluk projeleriyle sürdürülebilirlik maksatlarını iş modeline dahil etme konusunda çok daha süratli ve faal hareket edebildiğini belirtip, “İş dünyasının çok büyük kesitini temsil eden KOBİ’lerin ise bilhassa finans kaynak eksikliği ve bilgiye erişim zorlukları ve bu mevzuda teknik kapasitelerinin hudutlu olması nedeniyle ağır dayanağa gereksinim duyduklarını gözlemliyoruz. Bu nedenle KOBİ’lerimizin gelişimi konusunda değerli çalışmalar organize ediyoruz. KOBİ’lerimizle yaptığımız iş birliği çerçevesinde sürdürülebilirlik konusunda bilgi seviyelerini geliştirme imkanı bulduklarını gözlemliyoruz” sözlerini kullandı. Özgener, Türkiye’de sürdürülebilirlik alanındaki en büyük eksikliğin farkındalık olduğunu söyleyerek, “Özellikle KOBİ’lerimiz gelecekte sürdürülebilirlikte neyin beklediğini tam kavrayabilmiş değil. Finansal kaynaklara ulaşım da tesirli fakat her şeyin temelinde farkındalığı artırmamız gerekiyor” dedi. Türkiye’de etraf mevzuatının hazır olmadığını belirten Özgener, kelamlarını şöyle sürdürdü: “AB’ye ihracat yapan firmalar sürdürülebilirlik kriterlerini yerine getirerek rekabet avantajı sağlayabilirler. Bilhassa Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın mevzuatları ayrıntılı irdeleyip, işlerlik ve ahenk sağlama açısından kolaylık sağlayıcı ögelerle desteklemesi gerekiyor. Bakanlık ve devlet tarafından hala atılması gereken değerli adımlar olduğunu düşünüyoruz.”

‘KOBİ’LERİN DE HAZIR OLMASI GEREKİYOR’

Eğitimin ehemmiyetine dikkati çeken EBSO Yönetim Kurulu Lideri Nadir Yorgancılar, “Karbon ayak izini azaltmak önümüzdeki ‘yeşil duvar’ diye tabir ettiğimiz Gümrük Birliği ile karşılaşmamak açısından güncellememiz gereken bir süreç. Burada da eğitim başta geliyor. Birleşmiş Milletler’in sürdürülebilirlikle ilgili açıkladığı 17 kalkınma gayesi var. 3 tanesi ön plana çıkıyor; güç, hammadde ve işgücü. Sürdürülebilirliğe yalnızca kurumsal firmaların değil, KOBİ’lerin de hazır olması gerekiyor. Bunun için ikiz dönüşümün gerekliliklerine odaklanmamız gerekiyor” dedi. Kesintisiz üretimin büsbütün sağlanabildiği bir güç sisteminin oluşması gerektiğini vurgulayan Yorgancılar, “Yenilenebilir güçlerin daha çok teşviklerden yararlandırılması gerekiyor. Türkiye’de bulunan trafoların hiçbirinde boş kapasite yok. Trafoların 3’te birinden fazlası boş, bu kapasiteler depolama alanları için rezerv edildi. Güneş gücü yapmak isteyen yatırımlara, trafolardaki kapasite dolu olduğu gerekçesiyle maalesef imkan verilemiyor. Pak güç, güneş gücü imkanı var, yapılması gerekiyor. Dışa bağımlılığı azaltacak ancak trafo nedeniyle badiresini yaşıyoruz. Bir öteki bahis da hammadde. Birçok bölümde hammaddeyi tedarik edememe ve yanlışsız hammadde bulamama, geç temin üzere meşakkatlerin karşısında üretimimizi aksattığınıyaşadık. Türkiye’de sorun hammaddedeki temin ve çeşitliliğin az olması. İşgücünün de sürdürülebilir olması lazım. Ülkemizin en büyük gereksinimi eğitim 5.0” açıklamalarında bulundu.

‘TARIM SİYASETLERİ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK ODAKLI YAPILANDIRILMALI’

İTB Yönetim Kurulu Lideri Işınsu Kestelli, Türkiye’de sürdürülebilir tarım konusunda çeşitli adımların atıldığını söyleyerek, “Organik tarım alanlarının artırılması, uygun tarım uygulamalarının yaygınlaştırılması ve kırsal kalkınma projeleri bu çerçevede kıymetlendirilebilir. Lakin, kimyasal gübre ve pestisit kullanımının hala yüksek olması, toprak ve su üzere doğal kaynakların yanlış kullanımı ve üreticilerimizin yaşadığı ekonomik sıkıntılar sürdürülebilirlik amaçlarına ulaşmada mani oluşturuyor. İklim değişikliği ile gayrete yönelik siyasetler geliştirilmesi ve besin tedarik zincirlerinin güçlü hale getirilmesi elzem bir durum olarak karşımıza çıkıyor. Sürdürülebilir ziraî üretim ekonomik ve toplumsal açıdan da kıymetli kazanımlar sağlar. Bu kazanımlara doğal kaynakların verimli kullanılması, biyolojik çeşitliliğin korunması, karbon salınımının azaltılması ve kırsal bölgelerde ömür kalitesinin artırılmasını örnek verebiliriz. Sürdürülebilir tarım sistemlerinin tüm dünya için ortak bir sorumluluk haline geldiği yadsınamaz bir gerçek” dedi. Kestelli, ülkemizde tarım siyasetlerinin sürdürülebilirlik odaklı olarak yine yapılandırılması gerektiğini lisana getirdi.

‘İŞLETMELERİN YEŞİL YAKA MUHTAÇLIĞI DOĞACAK’

Türk ihracatçısının sonda karbon düzenlenmesine hazır olmadığını söyleyen EİB Koordinatör Başkanı Jak Eskinazi, “İhracatçının karbon emisyonunu ölçmek ve raporlamak için ne olduğunu anlaması, nasıl olduğunu anlaması için eğitimler verilmesi lazım. Evvelden fabrikalarda mavi yaka, beyaz yaka vardı, artık yeşil yaka istihdam etmemiz gerekecek. Bu kolay bir iş değil ve bu işi yapanların devamlı kayıt altına alması lazım. Bunun için işletmelerin yeşil yaka gereksinimi doğacak” dedi. Farkındalığın eksikliğinin eğitimlerle giderilmesi gerektiğini söyleyen Eskinazi, “Farkındalığı artırmamız lazım. İhracatçılara karbon vergilerinin nasıl etkileyeceğini, nelerle karşılaşacağını açıklanması gerekiyor” diye konuştu. EİB’de bulunan 12 birliğin sürdürülebilirlik konusunda Ur-Ge projesi geliştirdiğini aktaran Eskinazi, firmaların eksikliklerini tespit edip yol haritalarını çizdiklerini belirtti.

‘TÜRKİYE’DE KARBON VERGİSİNİN YÜRÜRLÜĞE GİRMESİ GEREKİYOR’

İkinci oturum ‘Karbon Emisyonlu Periyoda Hazırlık’ başlığıyla gerçekleştirildi. Moderatörlüğünü Hürriyet Gazetesi İktisat Müdürü Sefer Levent’in yaptığı oturuma CarbonCost Consulting CEO-Founder Mehmet Ali Öztopçu, KMD Karbon ve Maliyet Danışmanlığı Co-Founder İlkay Yücebilgiç ve Milletlerarası Ticaret Uzmanı Murat Erdoğan konuşmacı olarak katıldı. Karbon emisyonunun yeni bir maliyet sistemi olduğunu, bu maliyet sisteminden kurtulmak için ekstra maliyete girmek gerektiğini söyleyen Erdoğan, “Makina, etraf ve kimya mühendisine muhtaçlık var. Hepsinin ortak gözüyle yapılmalı. Üretimde açığa çıkan karbonu yalnızca makine, etraf, kimya mühendisi tek başına hesaplayamaz. O nedenle küme çalışması yapmak gerekir. Önemli bir maliyet bizi bekliyor. Emisyon ticaret sistemlerinin devreye girmesiyle sistem değişecek” dedi.

‘EMİSYON TİCARET SİSTEMİ KURULMALI’

Karbon vergisine ait değerlendirmelerde bulunan CarbonCost Consulting CEO-Founder Mehmet Ali Öztopçu, “Avrupa Birliği (AB) 2050 yılına kadar nötr kıta olma yolunda maksat koydu. 2030’da yüzde 55 karbon ayak izini azaltma orta amacını koydu. AB dünyada rol model olmaya başladı. Karbon vergisi Avrupa’da zati mevcuttu, güç ünite fiyatının yüzde 10’u karbon vergisi” dedi. AB Hudutta Karbon Düzenleme Düzeneği (SKDM) finansmanının yurt dışından Avrupa’ya ihracat yapan şirketlerin karşılayacağını bu nedenle Türkiye’de bir an evvel emisyon ticaret sisteminin kurulması, karbon vergisinin yürürlüğe girmesi gerektiğini belirten Öztopçu, şu tabirleri kullandı: “SKDM’de kendi ülkemizde ödediğimiz vergi AB’de ödememiz gereken vergiden düşürülüyor. O yüzden karbon vergisinin Türkiye’de bir an evvel uygulamaya geçmesi gerekir. AB elde ettiği gelirleri inovasyon teşvikleri, şirketlerin yapacakları yeşil yatırımlar için finansman kaynağı olarak sunuyor. Türkiye’de de bu biçimde devreye girmesi gerekir. Elde edilen karbon vergileri maksadına uygun halde şirketler tarafından kullanılmalı.”

‘KAZAN-KAZAN BİÇİMİNDE BİR FORMÜL’

KMD Karbon ve Maliyet Danışmanlığı Co-Founder İlkay Yücebilgiç yeşil dönüşüme geçişin maliyetli olduğunu belirtip, “Yatırımı sokağa atmıyorsunuz kendi işinize yatırıyorsunuz makinaları yeniliyor, sistemleri kuruyorsunuz. Kazan-kazan formunda bir formül. Başta maliyetli gözüküyor lakin getirdiği üstünlük karşınıza çıkacak” dedi. Avrupa Kalkınma Bankası, Avrupa Yatırım Bankası üzere bankalarda önemli manada yeşil fonlar olduğunu belirten Yücebilgiç, aşikâr bir mühlet sonra alınan kredilerin yeşil kredi olacağını söyledi.

‘STK’LARIN EN BÜYÜK VAZİFESİ FARKINDALIK YARATMAK’

Zirvenin ‘Sürdürülebilirlik ve İzmir’ başlıklı üçüncü oturumunda Ege Sanayicileri ve İşinsanları Derneği Yönetim Kurulu Lideri Sibel Şiddetli, Sürdürülebilirlikte Sivil Toplum Kuruluşlarının (STK) Rolü başlıklı bir konuşma yaptı. Kuvvetli, AB’nin 2050’ye kadar karbon sıfır kıta olmak maksadı ortaya koyduğunu söyleyerek, Türkiye’nin sürdürülebilirlik hareket planı ile 2053 yılına kadar karbon sıfır ülke olma yolunda ilerlediğini söz etti. STK’ların en büyük vazifesinin farkındalık yaratmak olduğunun altını çizen Şiddetli, gelişmeleri üyelerine aktarmaya ve farkındalık yaratmaya çalıştıklarını belirterek, “Yenilenebilir güç tarafında rüzgar, güneş güçleri konusunda etkinlikler gerçekleştirdik. Atık idaresi bu yılın en flaş mevzularından biri. Su kaynaklarını korumak değerli bir husus, bu nedenle mart ayında sürdürülebilirlik su tepesini gerçekleştirmek istiyoruz” dedi.

‘İZMİR VE İSTANBUL 112 KENTİN İÇİNDE’

‘İklim Kent Kontratı ve Misyon Kent İzmir’ başlıklı bir sunum gerçekleştiren İzmir Planlama Ajansı Lideri Prof. Dr. Koray Velibeyoğlu, güç, besin ve suyun bir ortada çalıştığı bir sistemin sürdürülebilirliğin temel taşını oluşturduğunu belirti. AB’nin 2050’de karbon nötr kıta maksadı olduğunu, 2030’un da değerli olduğunu belirten Velibeyoğlu, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Avrupa İklim Nötr ve Akıllı Kentler Misyonu’nda 112 kentin 2030’da yüzde 100 amaca ulaşabilecek bir evreyi göstermesi, örnek olması hedefleniyor ki 2050’deki gaye başarılabilsin. İzmir ve İstanbul bu 112 kentin içinde. Tezimiz bütün Avrupa’nın yeşil mutabakatla uğraştığı işin öncülerinden biri olma üzere kıymetli bir konum.”

‘FARKINDALIK ARTMALI’

Hürriyet Gazetesi İktisat Muharriri Noyan Doğan moderatörlüğünde gerçekleştirilen ‘Yeşil Dönüşüm’ başlıklı dördüncü kısımda ise Kordsa Sürdürülebilirlik Müdürü Birce Pirinç, Sürdürülebilir Kalkınma Derneği Danışma Kurulu Lideri Ebru Dildar Edin ve Sürdürülebilirlik Akademisi Başkanı Murat Sungur Bursa yer aldı. Sürdürülebilir Kalkınma Derneği Danışma Kurulu Lideri Ebru Dildar Edin, BM’nin açıkladığı sürdürülebilirlikle ilgili ulaşılmak istenen 17 ana hususta ilerlemenin yüzde 25-30’larda olduğunu söyleyerek, “2030’a gelindiğinde gayeye ulaşılamayacağı aşikar. Ülkelerin, şirketlerin, bireylerin biraz daha aktivist olması lazım” dedi. Türkiye’de toplumsal farkındalığın hedeflenenden az olduğunu belirten Edin, şirketlerin varlığını devam ettirmesi için farkındalığın artması gerektiğini lisana getirdi.

‘YEŞİL DÖNÜŞÜM TÜRKİYE İÇİN RİSK DEĞİL FIRSAT’

Sürdürülebilirlik Akademisi Başkanı Murat Sungur Bursa ise “Ülkenin iktisadını yeşil mutabakata hazırlayacak olan birebir anda birden farklı içinde eğitimi, üretimi, yatırımı olan kuruluşların iş birliği içinde yönetilmesi. Yeşil mutabakatla ilgili gerçek tertibin ülke içinde kurulması gerekir. Bunu mevzuat ve mevcut tertip biçimiyle çözemeyiz, devletsiz hiç çözemeyiz. AB’de yeşil mutabakat devlet üstü bir husus. Devletimiz bu hususlarda liderlik yapmak zorunda. Yeşil dönüşüm Türkiye için risk değil fırsat” dedi.

Kordsa Sürdürülebilirlik Müdürü Birce Pirinç da düşük karbonlu iktisada geçişte materyal teknolojilerinin kıymetli rol oynayacağını düşündüklerini belirtip, “Her türlü materyal teknolojileri geliştirme, uygulama evresinde kıymetli yer tutacak” diye konuştu.