Marmara Denizi’nde Müsilaj Tehdidi Devam Ediyor
Çevresel Tesir Kıymetlendirme (ÇED) İzleme ve Çevre Denetimi Daire Başkanı Barış Ecevit Akgün, “Su altı manzaralarına nazaran, şu anda Marmara’nın türlü bölgelerinde ve su kolunda 5 metre ile 25 metre ortasında müsilaj mevcut.” dedi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ekipleri, müsilaj tehdidi ile karşı karşıya olan Marmara Denizi’nde kontrollerini sürdürüyor.
Yürütülen çalışmalara ve kontrollere ait ÇED İzleme ve Çevre Denetimi Daire Başkanı Barış Ecevit Akgün, Akçansa Ambarlı Limanı’nda açıklama yaptı.
Akgün, Marmara Denizi’nde 2021’de ortaya çıkan müsilaj sonrası Bakanlıkça 22 maddelik “Marmara Denizi Hareket Planı” ve “2021-2024 Marmara Denizi Bütünleşik Stratejik Planı” hazırlandığını anımsattı.
Söz konusu planlarda deniz izleme çalışmalarının arttırılması, atık su arıtma tesislerinin online olarak izlenmesi ve gemi kaynaklı kirliliğin takibinin Türkiye Çevre Ajansı tarafından yapılması konularının yer aldığını kaydeden Akgün, “Biz aslında tüm denizlerimizi 2014 yılından beri TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi (MAM) işbirliğiyle ve öteki deniz bilimleri enstitülerinin iştirakiyle 425 noktada izliyoruz. Birebir zamanda Marmara Denizi içinde, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Deniz Bilimleri Enstitüsü ile Marmara Bütünleşik Modelleme sistemini çalışıyoruz. Aksiyon planlarında alınan kararlar kapsamında Marmara Denizi’nde 91 olan izleme noktamızı 150’ye çıkardık. Son izleme sonuçlarına nazaran en büyük problemimiz, çözülmüş oksijen ve Marmara Denizi’nde azot ve fosfor yükünün devam etmesi.” diye konuştu.
Marmara Bölgesi’nde kurulu kapasitesi 5 bin metreküpün üzerinde olan 146 atık arıtma tesisindeki kirleticileri daima izleme merkezlerinden online olarak takip ettiklerini belirten Akgün, bölgede bin metreküpün üzerinde atık su deşarjı olan işletmeleri daima izleme merkezi kapsamına aldıklarını lisana getirdi.
2024’te 63 bine yakın etraf kontrolü gerçekleştirildi
Akgün, etraf kontrollerini sürdürdüklerini lisana getirerek, “2024 yılında yaklaşık 12 bini Marmara Bölgesi’nde olmak üzere 63 bine yakın etraf kontrolü gerçekleştirdik. Bu kontrollerde, etraf mevzuatına ters faaliyet gösterdiğini tespit ettiğimiz 7 bin 482 işletmeye, 2 milyarın üzerinde idari para cezası uyguladık. Tıpkı vakitte 403 işletme için de faaliyetten men kararı aldık. Aksiyon planı kapsamında gemilerden kaynaklanan deniz kirliliği ile ilgili müdahale vazifesi verilen Türkiye Etraf Ajansımız tarafından Marmara Denizi’nde ve İzmit Körfezi’nde son 2 yılda 56 bin gemi kontrolü yapıldı. Bu kontrollerde deniz kirliliğine sebep olduğunu tespit ettiğimiz 149 deniz aracına da 1 milyar 63 milyon lira idari para cezası uyguladık. Son vakitlerde bilhassa Marmara Denizi’nde deniz kolonunda 5 metre ile 25 metre ortasında müsilaj oluşumu tespit ettik.” dedi.
Eylem planında mevcut tesislerin ileri biyolojik arıtma tesisine çevrilmesinin de yer aldığını vurgulayan Akgün, bu çalışmalar tamamlanıncaya kadar alanda mevcut atık su arıtma tesislerinin mevzuata uygun işlemesini teşvik etmek maksadıyla 6 Ocak’tan itibaren kontrollere başladıklarını lisana getirdi.
Marmara Denizi’ne kıyısı olan 7 vilayette 35 kontrol takımının 2 taşınabilir su ve atık su laboratuvarı ve 25 etraf laboratuvarında çalışmalar yaptığını aktaran Akgün, “Bu kontrollerde arıtma tesislerinin çıkışlarından atık su numunelerini alıp mevzuattaki standartlara uygunluğunu denetim ediyoruz. Tahliller sonucunda mevzuatta belirtilen hudut bedellerinin üzerinde atık su deşarj ettiğini ve etraf kirliliğine neden olduğunu tespit ettiğimiz işletmeler hakkında, etraf kanunundaki faaliyetten men dahil, idari yaptırımları kararlılıkla uygulayacağız. Birebir vakitte 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu kapsamında da gerekli kovuşturmanın yapılması için kabahat duyurusunda bulunacağız.” ifadelerini kullandı.
Türkiye Çevre Ajansı tarafından son 2 günde 85 geminin denetlendiği ve 2 gemide ihlal tespit edildiği bilgisini veren Akgün, “Yapılan kontrollerde yaklaşık 700 tesisi kontrol kapsamına aldık. Planlamamız organize sanayi bölgeleri, belediyeler, tersaneler, atık kabul tesisleri halinde. Son 2 günde 161 kontrolü tamamladık ve bu işletmelerden de 195 atık su numunesi aldık. Belediyelerimizin, sanayicilerimizin, gemi işletenlerimizin hem bu cins yaptırımlarla karşılaşmaması hem de Marmara Denizi’nin kirlenmesinin önlenmesine katkı sağlaması maksadıyla, mevzuatta belirten yükümlülüğü yerine getirmeleri konusunda gerekli hassasiyeti göstermelerini bekliyoruz.” biçiminde konuştu.
Akgün, Marmara Denizi’nde yakın vakitte müsilaj tehlikesi olup olmadığı sorusuna ise şöyle yanıt verdi:
“Su altı imajlarına nazaran, şu anda Marmara’nın türlü bölgelerinde ve su kolunda 5 metre ile 25 metre ortasında müsilaj mevcut. Bu müsilajla ilgili en büyük etkenlerden biri, azot fosfor yükünün fazlalığı. Yaptığımız kontrollerde, bilhassa azot fosfor yükünün sonlandırılmasına ait numuneler alıp denetimlerimizi yapmaya devam edeceğiz.”
