Siber Güvenlik Kanunu Teklifi Tartışılıyor
(TBMM) – CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, TBMM Ulusal Savunma Komisyonu’nda Siber Güvenlik Kanunu Teklifi’nin görüşmelerinde; “Bu teklif, 2022 yılında ‘Dezenformasyonu nasıl önleyeceğiz’ diye Meclis’e getirilen ve TCK’ya halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma kabahatini eklediğiniz sansür maddesinden farksız bir yapı sergilemekte. Siber tehdit, siber olay, data sızıntısı, algı operasyonu üzere muğlak ve yasal olarak belgisiz tabirlerle büsbütün keyfi uygulama ve yaptırımlara açık bir düzenleme ile karşı karşıya olduğumuzu düşünüyoruz” dedi.
TBMM Ulusal Savunma Kurulu’nda 21 maddelik Siber Güvenlik Kanunu Teklifi’nin görüşmeleri devam ediyor.
“Kişisel Dataların Korunması Kanunu’na karşıt formda Anayasa’nın 20’nci unsuru ihlal edilecek”
CHP Aydın Milletvekili Süleyman Bülbül, kanun teklifinin Anayasa’ya karşıtlığıyla ilgili şunları söyledi:
“Hukuk devleti açısından değerli olan konu, türel bellilik ve ölçülülüktür. Bu Anayasa’mızın 2’nci unsurundan, 6’ncı, 7’nci, 11’inci hususu ve 26, 27’nci hususları çerçevesinde basın özgürlüğü, temel hak ve özgürlüklerin korunması, bellilik, hukuk devleti açısından değerli bir noktadır. Gelen kanun teklifini bu çerçevede Anayasa’ya uygunluğunun oluşması gerekiyor. Bu kanun teklifinin 8’inci unsuru beşinci fıkrasının Anayasa’ya uygunluk konusunda sıkıntılı olduğu fikrindeyiz zira burada ‘Hakim kararı üzerine ve gecikmesinde sakınca bulunan hallerde Liderin yazılı buyruğu ile konutta, iş yerinde ve kamuya açık olmayan kapalı alanlarda arama yapılabilir ve kopya çıkarma, el koyma süreci gerçekleştirilebilir’ deniyor. Hakim kararı olmaksızın yapılan arama ve gerçekleştirilen kopya çıkarma ve el koyma süreçleri ise 24 saat içerisinde vazifeli hakimin onayına sunuluyor.
‘Başkanın buyruğuyla yapılan süreçler daha sonradan hakimin onayına sunulacaktır’ deniliyor. Artık, hakimin onayına sunulacak kararı, durumun hukuksuz oluşunu ortadan kaldırmıyor yani hukuksuz bir durumu da türel bir hale getirmiyor. Liderin hiçbir koşula bağlı kalmaksızın vereceği bir karar vasıtasıyla konut dokunulmazlığı dahil birçok hak ve özgürlüğe müdahale edilebilecek; karar verecek, konut dokunulmazlığı ihlali olacak. Şahsî Dataların Korunması Kanunu’na karşıt bir halde Anayasa’nın 20’nci unsuru de ihlal edilecek ve bu durum kişi hak ve özgürlüklerine müdahale edilebilecek bir alan yaratacak; burada bireylerin huzur ve sükünuna da dokunulabilecek. Bu süreçler, açık ve net olarak şu andaki türel mevzuatımızda yalnızca hakim kararıyla yapılabiliyor; bu, açık ve net. Bu hakim kararıyla yapılacak yetkiyi bir kurumun liderine vermek yargı yetkisini de ihlal eden bir durum.
Anayasa’ya terslik konusunda ikinci söyleyebileceğimiz 16/5’inci unsur var. Burada ise 16’ncı hususta düzenleme yapılmış, bu beşinci fıkra ise ‘Siber uzayda bilgi sızıntısı olmadığı halde data sızıntısı yapılmış üzere bu tarafta algı oluşturmak suretiyle kurumları yahut şahısları maksat almaya yönelik faaliyet yürütenlere iki yıldan beş yıla kadar mahpus cezası verilir’ unsuru var. Artık, arkadaşlar, bu da problemli bir unsur. Bu unsur metninde yer alan ‘veri sızıntısı olmadığı halde’ tabirinin fiiliyatta ne formda tespit edileceği açıklanmamış durumda; hukuksal bellilik unsuruna ve ölçülülük prensibine muhalif. Bu durumun tespiti gayesiyle bir mahkeme kararının mevcudiyeti veya eksper incelemesi yahut bilgi sızıntısının olup olmadığını objektif bir biçimde ortaya koyabilecek bir test sonucunun temel alınması gerekmekte.”
“Siber güvenlik alanındaki hatanın ögeleri ağır lakin kapsamı dar”
Teklife ait bilgi veren ve teklifin birinci imza sahiplerinden AK Parti Afyonkarahisar Milletvekili Ali Özkaya ise konuşmasında şunları kaydetti:
“Ülkemizde kara vatan, mavi vatan ve gök vatandan sonra inşallah yeni bir kavramı daha bu kanunla ek ediyoruz. Siber vatan veya siber uzay vatan kavramını da bugünden itibaren çok daha sık kullanacağımızı ve bu kanunun ülkemizin siber güvenliği açısından kıymetli bir süreci başlatacağını düşünüyoruz.
Ülkedeki siber güvenlikle sık sık hücumlar yapıldığı, finans kuruluşlarından güç altyapılarına kadar daima akınların olduğu ya da taarruz olduğu argümanı ve algısının oluşturulduğu gündeme geliyor. Bu alandaki cürmün ögeleri çok ağır lakin kapsamı çok dar. Bugünkü toplumsal medya ve dijitalliğin geldiği noktada mevcut hata, bu emeli karşılamıyor. Burada bir değişikliğe ve yeni bir ek karara muhtaçlık olduğu kanaati var.”
“Ordumuzun askeri hastanelere gereksinimi var”
Teklifin geneli üzerinde kelam alan CHP Çanakkale Milletvekili Özgür Ceylan, konuşmasında şunlara değindi:
“Dünyada bu türlü bir ordusu olup da askeri hastanesi olmayan bir ülke yok. Ordumuzun askeri hastanelere gereksinimi var. Askeri hastanelerdeki doktorluk katiyen uzmanlık alanı. Çatışma, ileride müdahale ve hudut ötesi harekatlarda çok gerekli olan bahis ve bu tabiplerin yetişmesi de çok sıkıntı oluyor. Bu husustaki deneyimler katiyetle es geçilmemeli. Vakit içerisinde bunların hepsi yok olmaya yüz tutuyor. Askeri hastaneler konusunda bir an evvel yanlıştan geri adım atılmalı, askeri hastaneler tekrardan açılmalıdır.
“Askerimizi sivil mahkemelerde yargılanır hale getirdiniz”
Askeri yargı sisteminde yaptığımız düzenlemeler ve değişikliklerle askerimizi sivil mahkemelerde yargılanır hale getirdiniz. Bu en hafif manasıyla uzmanlık gerektiren bir husustur. Askerlik bir ömür biçimidir. Apayrı bir bahistir. Bir askeri sivil mahkemede yargılamak demek onun hayatını anlayamamak demektir. Olağan ki isimli kabahatlerden bahsetmiyorum ancak askeriyle ilgili en azından bu ihtisas mahkemelerinin kurulması, ihtisas mahkemelerinde askerlikle ilgili kabahatlerin görüşülmesi yararlı olacaktır. Bunu tekraren söyledik. Tekrar söylüyoruz.
Emekli astsubaylar, misyondaki astsubaylarımız, kıdem tazminatları ve ekonomik iyileştirmeler ile toplumsal haklarıyla ilgili düzenlemeler bir an evvel yapılmalıdır. Daha evvelki devirde kelam verilmişti. Lakin kelamımızı yerine getiremedik. Hala bu beşerler bekliyorlar, açlık sonun altında bir fiyatla yaşıyorlar. Tıpkı biçimde emekli binbaşılarımız da bu formda. Emekli binbaşılarımız da makam vazife tazminatlarındaki eksiklikten ötürü maalesef ki çok düşük maaşlarla hayatlarını devam ettirmek zorunda kalıyorlar. Kontratlı er ve erbaşlarımızın meseleleri var. Bunların takıma geçişlerinde 7 yıldan sonraki yönetmelik çıktı lakin alım yok. Şu anda çok güç durumda. Bu bahiste bizim kanun tekliflerimiz de var. Bu çocukların istihdam edilmesi, geçişlerini kolaylaştırılması için bir an evvel Bakanlığımız bu mevzuda inisiyatif almalı ve bunu gerçekleştirmeliyiz. Uzman çavuşlarımız, tıpkı formda, takıma geçmek isteyenlerin de büyük meseleler var.
“Hiçbir Mustafa Kemal Atatürk’ün teğmeninin Atatürk’e yeminini tabir ettiği için ceza almaması gerekir”
Üniversiteden asker yetişmez. Alandaki deneyimlerin de bununla birleştirilmesi gerekiyor. Tabi askeri liselerden bahsedince hasebiyle şu anda kamuoyunun hepsini, hepimizin de beklediği, yarın yapılacak teğmenlerimizin görüşmesi. Teğmenlerimiz bence kamu vicdanında, halk vicdanında aklandılar. İnşallah yarınki görüşmelerde de disiplin soruşturmasında da bu tarafta karar çıkar. Hiçbir Mustafa Kemal Atatürk’ün teğmeninin burada Mustafa Kemal Atatürk’e yeminini söz ettiği için yargılanmaması, ceza almaması gerekir. Bu ordu Mustafa Kemal Atatürk’ün ordusudur. Bunu herkesin bilmesi gerekir.”
“AKP’nin getirdiği her kanunda demokraside kısıtlamaya gidilmekte”
CHP Eskişehir Milletvekili Utku Çakırözer, konuşmasında şunlara değindi:
“Meclis’e söz ve basın özgürlüğünü güzelleştirecek hiçbir kanun gelmedi, gelmiyor. AKP’nin getirdiği her kanunda demokraside, özgürlükler alanında adım adım kısıtlamaya gidilmekte. Önümüzdeki Siber Güvenlik Kanunu da bunların sonuncusu. Münasebetinde ‘Ülkemizin siber güvenlik ile ilgili stratejisini belirleyeceğiz’ denmekte. ‘Siber güvenlik yaklaşımını tekrar yapılandıracağız’ denmekte. Evet doğrudur. Bunlara gereksinim var mıdır, vardır. Lakin teklifin içeriğine baktığımızda tabir ve basın özgürlüğü başta olmak üzere özel hayatın kapalılığı, ferdî dataların korunması üzere temel hak ve özgürlüklerin korunması açısından büyük risk ve tehditler barındırdığı kanaatindeyiz.
Bu teklif, 2022 yılında ‘Dezenformasyonu nasıl önleyeceğiz’ diye Meclis’e getirilen ve TCK’ya halkı aldatıcı bilgiyi alenen yayma cürmünü eklediğiniz sansür maddesinden farksız bir yapı sergilemekte. Siber tehdit, siber olay, data sızıntısı, algı operasyonu üzere muğlak ve yasal olarak bilinmeyen tabirlerle büsbütün keyfi uygulama ve yaptırımlara açık bir düzenleme ile karşı karşıya olduğumuzu düşünüyoruz. Örneğin, algı operasyonu üzere meçhul bir kavram eleştirel haber yapan gazetecilerin yahut toplumsal medyada fikirlerini paylaşan bireylerin çarçabuk amaç alınmasına yol açılabilir. Bu biçim muğlak söz en başta demokratik toplumların temel bedellerinden biri olan öngörülebilirlik ve hukuksal teminat unsurlarına terstir.
Madde unsur baktığınızda ise teklifin 6’ncı, 8’inci ve 16’ncı hususlarının tabir özgürlüğü, basın özgürlüğü, özel hayatın saklılığı ve ferdî dataların korunması açısından önemli problemler yaratabileceği konusunda genel bir algı bulunmaktadır. Bilhassa data sızıntısı olmadığı halde data sızıntısı yapılmış bir algı oluşturan cürmü ve bu kabahati işleyenlere 2-5 yıl ortasında mahpus cezasının öngörülmesi basın özgürlüğüne yönelik sistematik bir tehdit olarak karşımıza çıkmaktadır.
“Kişisel bilgilerin berbata kullanımının önüne nasıl geçilecek?”
Teklifin 6’ncı unsuruyla Siber Güvenlik Başkanlığı’na, kamu kurumları ve kritik altyapı kuruluşlarına data ve kayıtları toplama, 2 yıl müddetle saklama ve çalışma müddeti sonunda imha yetkisi öngörülüyor. Pekala bu bilgiler nasıl korunacak, hangi şartlarda imha edilecek? Ferdî bilgilerin berbata kullanımının önüne nasıl geçilecek? Ortada büyük bir belirsizlik vardır. Gazeteciler için haber kaynaklarından alınan bilgiler, evraklar, kayıtlar nasıl korunacak? Bu düzenleme yalnızca gazetecilik için değil, özel hayatın saklılığı için de epeyce telaş vericidir. Hangi tarihte, hangi uygulamalar üzerinden, hangi sitelerin ziyaret edilmiş olduğu öğrenilebilecektir. Siber Güvenlik Başkanlığı’na geniş yetkiler verilirken, bu bilgilerin üçüncü bireylerce berbata kullanım riskine karşı nasıl bir kontrol olacak, bu bilinmemektedir.
“Bu düzenlemeyle gazetecilerin mesleksel kapalılığını ihlal etmektesiniz”
Teklifin 8’inci hususunun 5’inci fıkrası ile Siber Güvenlik Başkanlığı’na gecikmesinde sakınca bulunan hallerde hakim onayı olmaksızın arama yapma, dijital malzemelere el koyma ve data toplama yetkisi tanınmaktadır. Bu düzenleme de bilhassa araştırmacı gazetecilik için büyük tehdit oluşturmaktadır. Gazetecilerin haber kaynağından aldığı evraklar, bağlantı kayıtları, bu yetki kapsamında erişilebilir hale gelecek. Gazeteci haber kaynağını açıklamaya zorlanamaz. Siz bu düzenlemeyle gazetecilerin mesleksel kapalılığını ihlal etmektesiniz, edeceksiniz. Bu yalnızca güç şartlar altında, halkın haber alma hakkı için gayret veren gazetecilerin değil, haber kaynaklarını da büyük riske atacaktır.
Teklifin 16’ncı unsurunun beşinci fırkasında yer alan algı yaratılması üzere büsbütün muğlak tabirler, eleştirel içerikler cezai yaptırıma neden olacaktır bu düzenlemeyle. Bu unsur bu haliyle direkt gazeteciliği basın özgürlüğünü ve halkın haber alma hakkını gaye almaktadır. Tıpkı 2022 yılında ‘Dezenformasyonla gayret edeceğiz’ dediğiniz fakat aslında bir sansür yasası olan düzenlemede olduğu üzere yeniden bu cins olayları toplumsal medyadan tartışan yurttaşların cezalandırılması da mümkün olabilecektir.”
