Şimşek: 2025’te Türkiye’nin Jeopolitik Önemi Artacak
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Jeopolitik gelişmeler hepimizin radarında ve yakından takip ettiğimiz bir konu. Şunun altını çizmek istiyorum; jeopolitik gelişmeler, Türkiye’nin artan jeopolitik kıymetini ortaya koyacak, 2025’te bu daha net bir biçimde ortaya çıkmış olacak.” dedi.
Şimşek, Müstakil Endüstrici ve İşadamları Derneğinin (MÜSİAD) “2024 Yılı Değerlendirmesi 2025 Yılı Beklentileri” programındaki konuşmasında, Türkiye ve dünya iktisadına ait değerlendirmelerde bulundu.
Kısa vadede dünya iktisadında Türkiye iktisadı açısından ehemmiyeti olan ve ülkeyi etkileyen bahislere değinen Şimşek, 2025’te Avrupa Birliği ve Türkiye’nin yakın coğrafyasında büyümenin hızlanmasının beklendiğini anımsattı.
Şimşek, bunun gerçekleşmesi durumunda dış talep, ihracat açısından bunun olumlu bir trend olduğuna dikkati çekerek, şunları kaydetti:
“Bu durum, Türkiye’nin programını, büyümesini, ihracatını destekleyici bir trend. Avrupa ve ABD’nin iktisat siyasetlerinde belirsizliklerde bir artış var, kıymetli ölçüde siyasi dinamiklerden kaynaklanıyor, global enflasyondaki düşüş ise bizim için destekleyici. Daha uygun kısa vadeli finansal şartlar, OVP’yi de ekonomik aktiviteyi de destekleyici nitelikte. Bizi en yakından ilgilendiren petrol, doğal gaz üzere emtia fiyatlarında bugün prestijiyle gerçek artış öngörülmüyor.
Jeopolitik gelişmeler hepimizin radarında ve yakından takip ettiğimiz bir konu. Şunun altını çizmek istiyorum; jeopolitik gelişmeler, Türkiye’nin artan jeopolitik kıymetini ortaya koyacak, 2025’te bu daha net bir formda ortaya çıkmış olacak. Bölgemizdeki üzere birçok sorunun tahlilinde Türkiye önder rolünü oynamaya devam edecek ve bu dünyada daha çok takdir edilecek, bu manada Türkiye’nin stratejik ehemmiyeti artmış olacak. Münasebetiyle kısa vadede baktığımız vakit aslında görünüm programı (OVP), gerçek ekonomiyi, ihracatı destekleyici nitelikte.”
Türkiye’nin ihracatının yaklaşık yüzde 76’sının Avrupa, Orta Doğu ve Kuzey Afrika’ya, yani yakın coğrafyaya gittiğine işaret eden Şimşek, buralarda 2025’te öngörülen büyümenin 2024 ve 2023’e nazaran çok daha olumlu olduğunu söyledi.
“2023, 2024’e nazaran 2025’te dünyada enflasyon düşmeye devam edecek”
Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, dünyada enflasyonda düşüşün devam ettiğini belirterek,”2023, 2024’e nazaran 2025’te dünyada enflasyon düşmeye devam edecek, öngörülen sayı ortalama yüzde 4,3. Gelişmiş, ABD gibi Avrupa Birliği üzere bölgelerde yüzde 2 civarına inmesi bekleniyor. Bu gerçekleşirse hem Avrupa Merkez Bankası hem Amerika Merkez Bankasının kısa vadeli faiz oranlarının düşük seyretmesi, daha da düşmesi beklenir.” değerlendirmesinde bulundu.
Uzun vadeli borçlanma faizlerinin ise şu anda üst taraflı olduğunu lisana getiren Şimşek, bunun meçhullüğü yansıttığına dikkati çekti.
Şimşek, “20 Ocak’tan sonra ABD’de bu belirsizlik azalacak üzere, o vakit temel uzun vadeli faizlere ait bir kıymetlendirme yapmak daha kolay olacak.” dedi.
Emtia fiyatlarında 2025’te kıymetli bir değişiklik öngörülmediğini aktaran Şimşek, jeopolitik gerginliklerde süratli bir artış olduğunu, finans piyasalarının, sermaye piyasalarının bunu pek dikkate almadığını, tesirlerinin hudutlu olacağını düşündüğünü belirtti.
“Küresel imalat sanayi üretiminin üssü kaydı”
Şimşek, “Özetle kısa vadede nispeten Türkiye’nin gerisinden esme ihtimali olan rüzgarlar kelam konusu. Kısa vadede Türkiye iktisadı ve OVP’yi destekleyici bir ortam var.” sözlerini kullandı.
Uzun vadede dünyanın değerli meselelerle karşı karşıya olduğunu söz eden Şimşek, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Dünyada ticarette bir parçalanma, korumacılık kelam konusu. Dünyada global borç ulusal gelire nazaran hayli yüksek düzeyde. Uzun vadeli faizlerin yüksek olduğu bir ortamda bu bir sorun kaynağı. Dünya nüfusu yaşlanıyor. Dünya bir taraftan dönüştürücü, yani verimliliği arttıracak bir taraftan da yıkıcı teknolojik mevzularla karşı karşıya, yapay zekadan bahsediyorum. İklim değişikliği öbür değerli bir mevzu. 2. Dünya Savaşı sonrası dünya ticaretinde kural bazlı, çok taraflı sistemler oluştu ama bugün gelinen noktada bu kural bazlı, hür ticaretten uzaklaşma kelam konusu.”
ABD ve Çin ortasında yaşanan jeostratejik rekabet nedeniyle global ticarette parçalanmanın yeni olağan olduğuna dikkati çeken Şimşek, ticaretteki sınırlamaların Çin-ABD merkezli olarak önemli boyutlara ulaştığını lisana getirdi.
Şimşek, son 2 yılda çok sayıda sınırlama kelam konusu olduğunu belirterek, “Küresel imalat sanayi üretiminin üssü kaydı. Çin’in global imalat sanayindeki hissesi yüzde 8,6’dan yüzde 30’un üzerine çıktı. Aynı dönemde Avrupa Birliği, ABD, Japonya üzere birçok ülke, gelişmiş bölge, gelişmiş ülke, global imalat sanayi katma pahasındaki hisselerinde önemli düşüş yaşadı.” diye konuştu.
Buradaki kaymanın yeni trendler oluşturacağına işaret eden Şimşek, dost ülkelerden tedarikin şu anda çok kıymetli bir trend oluşturmaya başladığını vurguladı.
Şimşek, “Dost ülkelerden tedarik, kıymetli bir trend olmaya devam edecek. Global ticaret siyasetleri belirsizlik endeksi, önemli boyutlara ulaşmış durumda, yakın tarihin en yüksek seviyesinde. 20 Ocak sonrası ne cins adımlar atılacak, gümrük tarifelerinde ne cins değişiklik olacak burada belirsizlik var. ABD’nin ticaret siyaseti belirsizliklerinden kimi ülkeler çok, birtakım ülkeler az etkilenecek, bizim nispeten az etkilenmemiz beklenir zira ABD’ye karşı ticaret fazlamız yok, ayrıyeten yüksek gümrük tarifeleriyle aslında şu an da karşı karşıyayız. Çin ihracatının rota değiştirmesi nedeniyle bu alanda ise ABD’nin yeni ticaret siyasetlerinin bize tesiri büyük olabilir. Şayet yeni ABD idaresi seçim öncesi söyledikleri ile amel ederse bu bizi dolaylı olarak önemli halde etkileyebilir.” değerlendirmesini yaptı.
ABD-Çin ekseninde yaşananlar ve yaşanacaklarla ticaret savaşlarının sürat kazanabileceğini lisana getiren Şimşek, doların global bir para ünitesi olması münasebetiyle, doların bedelinin de tüm dünyayı etkilediğini hatırlattı.
Şimşek, “Mesela paritedeki dalgalanma bizi etkiliyor zira ham maddeyi dolarla ithal ediyoruz lakin ihracatı avro ile yapıyoruz, paritedeki değişiklik bizim rekabet gücümüzü etkiliyor.” sözünü kullandı.
(Sürecek)
