Varlık Fonu’ndan Şans Oyunları Geliri
(TBMM) – TBMM Plan ve Bütçe Kurulu’nda sunum yapan Türkiye Varlık Fonu Genel Müdürü Salim Arda Ermut, talih oyunlarından Varlık Fonu’na devredilmeden evvel yaklaşık 140 milyon dolar vergi geliri elde edildiğini belirterek, “2024 yılına geldiğinde TVF olarak talih oyunlarından toplam 270 milyon doların üzerinde vergi geliri oluşturulmuştur” dedi.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, AK Parti Samsun Milletvekili Mehmet Muş başkanlığında toplandı. Komitede, 6741 Sayılı Türkiye Varlık Fonu İdaresi Anonim Şirketinin Kurulması ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Uyarınca, Türkiye Varlık Fonu İdare Anonim Şirketi ile Türkiye Varlık Fonunun 2023 Yılı Mali Tabloları ve Faaliyetleri ile İlgili Kontrol Raporlarının Sunulduğuna Dair Cumhurbaşkanlığı Tezkeresi görüşüldü.
Komisyonda sunum yapan TVF Genel Müdürü Salim Arda Ermut, geçen yıl Plan ve Bütçe Kurulunda Türkiye Varlık Fonu Genel Konseyinin vaktinde yapılmamasına dair tenkitler yöneltildiğini belirterek, “Bu tenkitleri dikkate alarak TVF İdare AŞ’nin 31 Aralık 2023 tarihi prestijiyle sona eren hesap devrine ait bağımsız denetçi raporu 7 Haziran 2024 tarihinde imzalanmış olup, akabinde şirketin genel kurulu geçtiğimiz yıla göre daha da erkene çekilerek 31 Temmuz 2024 tarihinde gerçekleştirilmiştir. Birebir formda, 2023 yılı faaliyet raporumuzda rasyo analizlerimize yer vererek bir evvelki Plan ve Bütçe Kurulumuzda tarafımıza yöneltilen kontrol raporumuzda rasyo analizimizin yer almadığı konusundaki tenkide husus olan durumu da düzeltmiş bulunuyoruz” dedi.
Ayrıca, Plan ve Bütçe Kurulunda bağımsız denetçi seçimine sorular ve tenkitler yapıldığı söyleyen Ermut, “Türkiye Varlık Fonu yurt içinde ve milletlerarası piyasalarda süreçler gerçekleştirmesi sebebiyle küresel ölçekte faaliyet gösteren, milletlerarası bilinirliğe sahip kontrol firmalarıyla çalışmak durumundadır. Bu doğrultuda, portföy şirketlerimizin de büyük çoğunluğunun bağımsız kontrolünü gerçekleştiren ve dünya geneli prestijiyle bilinen dört büyük kontrol firmasından teklif alınmış ve tamamlanan süreç sonucunda seçilen bir firmayla mutabakat sağlanmıştır” biçiminde konuştu.
“Türkiye Varlık Fonu varlığa dayalı stratejik bir kalkınma fonudur”
Ermut, Türkiye’de neden Varlık Fonu kurulduğu tenkitlerini yanıtlarken, varlık fonlarının küresel olarak yeni sayılarla 13 trilyon dolar büyüklüğünde varlığı yönettiğini anlatarak, şunları kaydetti:
“Uluslararası varlık fonları uzun vadeli ekonomik istikrarı sağlamak hedefiyle kurulan, devlet denetiminde ve devlet stratejilerine uygun bir biçimde yatırım yapan fonlardır. Varlık fonları için kaynakları ve hedeflerine nazaran iki farklı sınıflandırma bulunmaktadır. Kaynakları açısından varlık fonlarını incelediğimizde, literatürde iki farklı yaklaşımla karşılaşıyoruz. Bir, ülkelerindeki bedelli ve potansiyel vadeden varlıklara dayalı fonlar, iki, ülkelerindeki doğal kaynak gelirleri yahut cari fazladan elde edilen gelirlere dayalı fonlar.
IMF tarafından yapılan sınıflandırma çalışmasında da gayelerine nazaran ulusal varlık fonlarının beş farklı başlık altında sınıflandırıldığını görmekteyiz. Bir, istikrar fonları; iki, tasarruf fonları; üç, rezerv yatırım fonları; dört, kalkınma fonları; beş, emeklilik rezerv fonları.
TVF kaynakları ve emellerine nazaran dünya üzerindeki başka varlık fonları üzere bir sınıflandırmaya tabidir ve maksatları açısından kalkınma fonları içerisinde yer almakta, kaynakları açısından bakıldığında ise bedelli ve potansiyel vadeden varlıklara dayalı bir fon yapısı ortaya çıkmaktadır. Kaynakları açısından değerlendirildiğinde, Malezya’nın varlık fonu Khazanah ve Singapur’un varlık fonu Temasek’le birebir sınıflandırmaya giren Türkiye Varlık Fonu, emelleri bakımından değerlendirildiğinde ise kalkınma fonları içerisine giren Fransa Varlık Fonu BPI France, Abu Dabi Varlık Fonu Mubadala ve Suudi Arabistan Varlık Fonu PIF üzere ve biraz evvel zikrettiğim Temasek ve Khazanah üzere fonlarla birebir kategoride yer almaktadır. Tüm bu bilgiler ışığında tekrar tabir etmek gerekirse Türkiye Varlık Fonu varlığa dayalı stratejik bir kalkınma fonudur.
Varlık fonlarının hedeflerine ve kaynaklarına nazaran kategorize ettikten sonra aslında varlık fonlarının yalnızca petrol ve doğal gaz geliri yüksek ülkelerde değil bedelli varlıklara sahip ülkelerde de yer aldığının altını çizmiş olduk. Bu durumla ilgili kimi küresel örnekleri idare ve finansal büyüklükleri açısından yakından incelemenin Türkiye Varlık Fonunun varlık sebebini manalandırmak açısından yararlı olacağı kanaatindeyiz.
Dünyanın en eski ve önde gelen varlık fonlarından Singapur Varlık Fonu Temasek hem portföy hem de idare şurasında oluşturulan temsiliyet açısından Türkiye Varlık Fonuyla misal bir varlık fonu olarak faaliyetlerini sürdürmektedir. Hakeza Malezya Varlık Fonu Khazanah da portföy şirketlerine bakıldığında Türkiye Varlık Fonuyla misal kesimlerde faaliyet göstermektedir. Aynı zamanda, yönetim kurulu başkanlığını da ülkenin Başbakanı üstlenmektedir.
Suudi Arabistan Varlık Fonu PIF ve Birleşik Arap Emirlikleri Fonu ADQ doğal kaynaklar bakımından güçlü ülkelerin varlık fonu olmalarına karşın kelam konusu varlık fonu kaynakları portföylerinde yer alan şirketlerden elde ettikleri temettü gelirlerinden oluşmaktadır. Bu fonlar ülkelerinin petrol ve doğal gaz gelirlerinden rastgele bir hisse almamaktadır. Türkiye Varlık Fonuyla portföy yapısı, idare modeli ve stratejik gayeleri açısından bu fonlar benzerlik göstermektedir. Milletlerarası varlık fonları sıralamalarına nazaran de bu fonlar toplam varlık fon büyüklüğü açısından dünyanın en büyük birinci 20 fonu ortasında yer almaktadır, örneklerimizi de bu büyük fonlardan vermeye çalıştık.”
“Süreçleri yakından takip ediyoruz”
Türkiye Varlık Fonu olarak varlık fonuyla ilgili gelişmeleri ve şimdiki donanımları yakından takip etmeye çalıştıklarını söz eden Ermut, “İngiltere ve Amerika Birleşik Devletlerinin de yakın vakitte ulusal varlık fonu kurmaya yönelik teşebbüsleri bulunmaktadır. Hatta halihazırda İngiltere’de 14 Ekim 2024 tarihinde yapılan açıklamayla İngiltere Ulusal Varlık Fonunun kurulduğu ve fonun ülke genelinde altyapı yatırımlarına odaklanacağı duyurulmuştur. Amerika’da ise geride kalan seçim periyodunda her iki lider adayının da seçim kampanyalarında varlık fonu kurmakla ilgili vaatlerinin bulunduğunu gözlemledik. Amerika’da kurulacak fonun kaynaklarıyla ilgili çalışma alanları şimdi netleşmemekle birlikte bizler de çalışma arkadaşlarımızla birlikte bu süreçleri takip etmekteyiz” dedi.
“KOZA Kümesinde bir unvan değişikliği gerçekleşecek”
Türkiye Varlık Fonu’nun devletin ve milletin menfaatleri doğrultusunda hem yurt içinde hem de yurt dışında stratejik yatırımlara sermaye sağlamak, finansal piyasaların güzelleşmesine ve derinleşmesine katkıda bulunmak, bünyesinde yer alan varlıkların bedelini üst düzeye çıkarmak ve gelecek jenerasyonlara iktisadı güçlü bir ülke bırakmak ismine çalışmalarını sürdürdüğünü kaydeden Ermut, şöyle devam etti:
“Türkiye Varlık Fonu kurulduğu günden bugüne portföyünde yer alan şirketlerin faaliyet gösterdiği dallarda katma kıymet oluşturmakta ve geliştirdiği iş ve süreçler sayesinde portföyünü büyüterek yoluna devam etmektedir. Türkiye Varlık Fonu halihazırda bünyesinde bulundurduğu 31 şirket içerisinde bugüne kadar hiçbir biçimde satış süreci gerçekleştirmemiş ve bununla birlikte portföyünde bulunan şirketlerdeki hisse sahiplik oranları da yapmış olduğu satın alma süreçleriyle bu süreç içerisinde artmıştır. Halkbank, Vakıfbank, Türkiye Sigorta ve Hayat Emeklilik, TÜRK TELEKOM, Turkcell ve son olarak da KARDEMİR şirketlerimiz de bahsetmiş olduğumuz biçimde sahiplilik oranlarımız artmıştır. 2025 yılı prestijiyle portföyümüz 7 farklı bölümde 31 şirket, 2 lisans ve 46 gayrimenkulden oluşmaktadır. Portföyümüze son olarak TMSF bünyesinde bulunan KOZA Kümesi dahil olmuştur. Yapılan çalışmalar doğrultusunda yakın bir vakit içerisinde KOZA Kümesinde bir unvan değişikliği gerçekleşecektir.
“Varlık Fonu geleceğe inançla bakabilen bir yapıya kavuştu”
Geçtiğimiz yıllarda atılan adımlar sayesinde Türkiye Varlık Fonu ülkemiz için stratejik alanlarda tahlil üreten tıpkı vakitte sağlam bir bilanço ve sağlıklı bir nakit akışıyla birlikte geleceğe inançla bakabilen bir yapıya kavuşmuştur. Türkiye Varlık Fonunun 31 Aralık 2023 tarihi prestijiyle sona eren faaliyet periyoduna ait mali tabloları 16 Ağustos 2024 tarihi prestijiyle bağımsız denetçi tarafından onaylanmıştır. Bağımsız kontrolden geçen Türkiye Varlık Fonu konsolide mali tablolarında yer alan sonuçlara nazaran Fon değerli bir büyüme kaydetmiştir. Türkiye Varlık Fonunun misyonları ortasında yer alan varlıklara paha katma misyonunun sonucu finansal tablolara da yansımış ve bu çerçevede 2022 yılı sonu prestijiyle 5,6 trilyon TL olan varlıklar yaklaşık olarak yüzde 67 artarak 9,4 trilyon Türk lirasına ulaşmıştır. Türk lirası bazında büyümenin yanı sıra birebir vakitte dolar cinsinde de varlıkların bedelinin arttığı görülmektedir. 2022 yılında 300 milyar dolar olan varlıklar 2023 yılı sonu prestijiyle 318 milyar dolara ulaşmıştır.
Türkiye Varlık Fonu portföyünde yer alan kamu bankalarının vermiş olduğu krediler etkinde yer alırken tıpkı biçimde mevduatları da burada yükümlülükler içerisinde yer almaktadır. Bu durum, TVF tarafından ödenecek bir borç niteliğinde değerlendirilmemelidir. Türkiye Varlık Fonunun sizlerin de gördüğü faal büyümesinde finansal hizmetler, güç ve maden, ulaştırma ve lojistik bölümleri öncü rol oynamıştır.”
Konsolide bilgilere bakıldığında toplam hasılatta yaklaşık yüzde 45’lik bir büyüme olduğunu söyleyen Ermut, buna paralel olarak konsolide net devir karının da 225 milyar Türk lirasından 321 milyar Türk lirasına yükseldiğini bildirdi.
“Öz kaynaklar her geçen yıl güçleniyor”
Ermut, 2023 yılında doların TL karşısındaki bir evvelki yıla nazaran ortalama yüzde 44 kıymet kazanmasına rağmen, dolar cinsinden konsolide periyot net karın 2023 yılında korunduğunu ve ve ilgili periyotta portföy şirketlerinin gerçekleştirmiş olduğu toplam 1,7 milyar dolar sarsıntı yardımlarından sonra 13,5 milyar dolar olarak gerçekleştiğini anlattı.
Ermut, “Fonun öz kaynakları incelendiğinde, konsolide öz kaynaklarının 914 milyar TL’den 1,5 trilyon TL’ye ulaştığı ve öz kaynaklarını da her geçen yıl daha da güçlendiği görülmektedir. Bu vesileyle, Fonun her yıl değerli bir büyüme kaydettiğini ve birçok kesimde öncü faaliyetler göstererek ülke iktisadına kıymetli katkılar sağladığını tekrar belirtmek isteriz” halinde konuştu.
TVF Genel Müdür Ermut, şunları kaydetti:
“2023-2004 yılı Türkiye Varlık Fonu olarak birçok alanda faaliyetlerimizi ve etkinliğimizi artırdığımız bir periyot olarak kayıtlara geçmiştir. Geride bıraktığımız iki yılın her çeyreğinde takım arkadaşlarımızın üstün çabalarıyla kıymetli işlere imza attık lakin geçmiş periyot toplantısında da deneyim ettiğimiz üzere, vakit tesir kullanmak ismine tüm faaliyetlerden fazla kıymetli gördüğümüz birtakım faaliyetlerimizi belirttik ve faaliyetleri süratli bir biçimde aktarmayı isteriz.
2023 yılında Türkiye İştirak Sigorta ve Türkiye İştirak Hayat şirketlerimiz faaliyet müsaadesi alarak prim üretmeye başlamıştır ve bu iki şirketimiz 2023 yılında net karla kapatarak sektörel manada başarılı bir yılı geride bırakmıştır. Tekrar, bu periyotta kamu bankalarına yüzde 111,7 milyar TL meblağında sermaye artışı sağlanmıştır. Tıpkı yılın ikinci çeyreğinde İstanbul Finans Merkezi bankalar etabı Cumhurbaşkanımız Sayın Recep Tayyip Erdoğan’ın teşrifiyle faaliyete açılmıştır ve kamu bankalarımızın genel müdürlükleri İstanbul Finans Merkezinde yer alan yeni binalarına yerleşmiştir. 2023 yılının son çeyreğinde at yarışları lisansıyla ilgili Türkiye Jokey Kulübüyle yeni hizmet alımı kontratı imzalanmıştır.
2024 yılının birinci çeyreğinde Türkiye Varlık Fonu tarihinde bir birinci olan 500 milyon dolar ve beş yıl vadeli Eurobond ihracımız 14,5 kat üzere rekor bir taleple gerçekleşmiştir. Yeniden, birebir çeyrekte çabucak ardından 100 milyon dolar bedelinde üç yıl vadeli murabaha finansman süreci başarılı bir biçimde tamamlanmıştır.
2024 yılının son çeyreğine gelindiğinde de hazine ve iştirak bankaları dışında birinci kere bir Türk kuruluşu olarak TVF memleketler arası sukuk piyasalarına giriş yaparak 14 kat talep çarpanıyla 750 milyon dolar ve beş-yirmi beş yıl vadeli sukuk ihracını gerçekleştirmiştir. TVF sürdürülebilirlik çalışmalarının bir meyvesi olarak Küresel SWF yani Dünya Varlık Fonları Birliği tarafından yayınlanan GSR Scorbord sıralamasında da 19’uncu sıraya yükselmiştir. Tekrar, 2024 yılının bir öteki değerli gelişmesi de daha evvel belirttiğimiz üzere KOZA şirketlerinin Türkiye Varlık Fonu bünyesine katılması olmuştur.”
TVF Genel Müdürü Ermut, Fonun denetim süreçlerinin de sıklıkla gündeme geldiğini söyleyerek, şöyle konuştu:
“Türkiye Varlık Fonu Kuruluş Kanunu gereği çoklu bir kontrol sürecine tabidir. Bu çoklu kontrol üç etaptan oluşmaktadır. Malumunuz, bunlar sırasıyla bağımsız kontrol süreci, Devlet Denetleme Kurulu kontrolü ve Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan ve Bütçe Komitesi kontrolüdür. Hazırlanan hem bağımsız kontrol raporları hem de Devlet Denetleme Kurulu raporları her yıl nizamlı olarak sizlere, büyük Türk Meclisine sunulmakta ve denetlenmektedir. Bu üçlü kontrol yapısının yanı sıra Türkiye Varlık Fonu portföyüne devredilen tüm şirketlerimiz daha evvel tabi oldukları kontrol yöntemlerini de motamot koruma etmektedir, şöyle ki: Varlık Fonu bünyesinde olsa da bir kuruluş şayet KİT ise öbür rastgele bir KİT nasıl denetlenmekte ise müstakil bir kuruluş olarak birebir kontrol sürecine tabiiyeti devam etmektedir.
Yine, birebir formda, Sayıştay kontrolüne tabi kuruluşların Sayıştay kontrolleri de devam etmektedir. Örneğin, TÜRKSAT, PTT, BOTAŞ, Ziraat Bankası, Halkbank, TPAO, Eti Maden, ÇAYKUR üzere Türkiye Varlık Fonuna devredilmeden evvel Sayıştay kontrolüne tabi kurumlarımız için Sayıştay kontrolleri tıpkı formda sürdürülmektedir.”
“Konsolide bilanço büyüklüğünün yüzde 80’i Sayıştay kontrolüne tabi”
Türkiye Varlık Fonu 2023 yılı konsolide bilanço büyüklüğünün yüzde 80’inin Sayıştay kontrolüne tabi tutulduğunu kaydeden Ermut, şöyle konuştu:
“TVF bugüne kadarki hayata geçirmiş olduğu ve üzerinde çalıştığı tüm yatırımları muhakkak stratejik maksatlar çerçevesinde gerçekleştirmiştir. TVF portföyünde bulunan tüm varlıkların performans takibini yaparak varlıkların bedelinin de üst seviyeye çıkarılması, tekrar TVF portföyünde bulunan şirketlerle Türkiye’nin stratejik bölümlerinde faaliyet göstermekte ve vizyoner projelerle dışa bağımlığı azaltacak yatırımlar ve altyapı projeleri üzere Türkiye için stratejik kıymete sahip bir yatırımlara sermaye sağlanması değerli bir stratejik gayesidir Varlık Fonu’nun.
Yine Türkiye Varlık Fonu lokal şirketlerden bölgesel ve global başkanlar çıkaracak iştirakler vasıtasıyla Türkiye’nin yurt dışı stratejisini ve rekabetçi şirketlerini destekleyen sermaye yatırımlarına öncü olmak için uğraş göstermektedir. Türkiye Varlık Fonu için finansal piyasalarda güzelleşme ve derinleşmeyi desteklemek de büyük değer taşımaktadır. Bunun için sermaye bazlı aksiyonlar alınmakta, finansal piyasalarda derinliği ve çeşitliliği artırıcı adımlar atılmaktadır. Tüm bu amaçlara sağlam bir finansman kaynağı, kurumsal yönetişim, sahibi olduğumuz unsur ve kıymetlerle ehil bir yetenek havuzu oluşturarak ulaşmayı amaçlamaktayız.”
TVF bünyesinde gerçekleştirdikleri her faaliyetin dört ana stratejik maksat ve misyona hizmet edecek biçimde planlandığını belirten Ermut, şöyle konuştu:
“Mesela Turkcell pay satın alımında bu sürecin Türkiye’deki stratejik yatırımlara sermaye sağlamak ve Türkiye’nin yurt dışı stratejisinde ve rekabetçi şirketlerini destekleyen sermaye yatırımlarını yapma gayelerimiz doğrultusunda gerçekleşen kıymetli bir süreç olduğunu görüyoruz. Birebir vakitte, mesela İstanbul Finans Merkezi Proje’mizi örnek alırsak, orada da ülkemizdeki stratejik yatırımlara sermaye sağlamakta yeniden finansal piyasalarda düzgünleşme ve derinleşmeyi destekleme emelimize hizmet etmekte ve birebir vakitte Fon bünyesindeki varlıkların da kıymetini artırmaktayız.
Varlık Fonunun kuruluş emeli ve portföyünde yer alan şirketlerin bedelinin artırılmasına, misyon ve gayeleri ve bu maksatlar dikkate alındığında kelam konusu konuların somut yansımalarını kimi örnek süreçler üzerinden paylaşmak isteriz:
Burada bilhassa Türkiye Sigorta birleşme sürecini ve TÜRK TELEKOM yüzde 55 pay satın alımını slayt olarak koyduk. Kamu sigorta şirketleri birleşme süreci öncesi portföyümüzde yer alan kamu bankalarının iştirakleri olarak daha sonlu sayıda bir müşteri kitlesine hizmet vermekteydi. İlgili bankalardan sigorta şirketlerinin payları bedelleri ödenerek TVF tarafından satın alınmıştır ve tek çatı altında Türkiye Sigorta markası olarak birleştirilmiştir. Şimdiki durumda Türkiye Sigorta prim üretiminde sektör lideri olarak faaliyetlerini sürdürmektedir. Bu birleşme sürecinin Türkiye Varlık Fonuna maliyeti 285 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. Yeni durum prestijiyle şirketin cari piyasa pahası de 2,1 milyar dolar civarındadır. Türkiye Varlık Fonunun yüzde 81 hissesine tekabül eden pay bedeli ve elde edilen temettü gelirleriyle birlikte değerlendirildiğinde yaklaşık 1,5 milyar dolar bedel artışından bahsedebiliriz, bu süreçle önemli manada bir katma bedel sağlandığının altını çizmek isteriz. TÜRK TELEKOM satın alması da yeniden son periyotta oldu ve yeniden Plan ve Bütçe Kurulu toplantılarımızda da gündeme gelmiş bir konuydu. 31 Mart 2022 yılında gerçekleşen sürecin TVF’ye maliyeti 1,65 milyar dolardır piyasaya da kamuoyuna da açıklandığı üzere; şimdiki durumu prestijiyle şirketin cari piyasa kıymeti 4,6 milyar dolar düzeyine gelmiş durumdadır. Türkiye Varlık Fonunu satın alımına bahis olan yüzde 55 oranındaki hissesine tekabül eden pay bedeli de 2,5 milyar dolar civarındadır. Halihazırda yaklaşık olarak 1 milyar dolara yakın paha artışı bulunan TÜRK TELEKOM’un satın alma sonrasında hesaplanan paha artışının da yaklaşık 1,2 milyar dolar düzeylerini de görmüş olması dikkate alındığında kelam konusu şirket için hala yüksek bir potansiyel olduğunu da söz edebiliriz. Ülkemizin ulusal Varlık Fonu olarak yatırım faaliyetlerimizde kamu yararını gözetmemizin yanı sıra kelam konusu süreçlerin ticari manada da karlı yatırımlar olmasına ihtimam göstermekteyiz.”
“En âlâ çaba metot de meşru ve devlete ilişkin lisansları daha rekabetçi kılmak”
Türkiye Varlık Fonu olarak bugüne kadar gerçekleştirdikleri tüm iş ve süreçlerde kamu yararını ve katma bedel yaratmayı ön planda tuttuklarını belirten Ermut, şöyle devam etti:
“Türkiye Varlık Fonu olarak baht oyunları ve at yarışları lisansından elde edilen kamu yararını da azami düzeye çıkarmak ve yasa dışı bahisle faal gayrete takviye olarak ulusal güvenliğimizi tehdit eden ögelere kaynak aktarılmasını engellemek ve sorumlu oyun prensiplerini en üst seviyede uygulanmasını temin etmek üzere ikramiye oranlarını makul ölçüde arttırmaya dayalı bir stratejiyle her iki lisans için de hizmet alımı mukavelelerini yaptık. Bu yasa dışı bahisle uğraş konusu, her sene daha çok değer kazanmakta, bu mevzuda dünyada da maalesef çok önemli bir büyüklük oluştu. Hasebiyle, bu bahisle ilgili en âlâ uğraş formül de yasal ve devlete ilişkin lisansları daha rekabetçi kılmak.
Biz dağıtım, ikramiye oranını artırarak bu lisansların daha rekabetçi hale gelmesiyle ve bu kontratların yine düzenlenmesiyle daha büyük katma kıymet oluşturma istikametinde değerli adım attık. Bilhassa at yarışları lisansında da talih oyunlarındaki artışın bir ivmesini yakalayacağımızı rahatça söyleyebiliriz. At yarışlarında daha geç, 2023 yılı prestijiyle mukaveleyi imzalamış olduk. Orada ekosistem çok daha büyük ve at yetiştiriciliği, hipodromların bakımı, bütün ekosistemin başka paydaşlarının hepsi bu mukavelenin içinde olduğu için orada biraz daha süreç uzun sürdü lakin burada gurur duyarak belirtebiliriz ki hem toplamdaki katma paha artışı kamu lehine hem Hazineye aktarılan toplam vergi oranında lisansların Türkiye Varlık Fonuna bölümünden öncesine nazaran dolar bazında bir artış gerçekleştirilmiştir. Bu sayede hem kamu hazinesine hem de Varlık Fonumuza önemli manada kaynak oluşturulmuş ve yasa dışı bahisle uğraşta değerli bir adım atılmıştır. Burada da aslında oluşturulan katma kıymeti ve oluşan sayıları göstermek istedik. Bilhassa baht oyunları lisansı kapsamında Türkiye Varlık Fonu tarafından önerilen ve hala yürürlükte olan model 2020’de hayata geçirilmiştir. Daha yüksek ikramiye oranının dağıtılması, oyunların çeşitlendirilip on-line platformlara taşınması sonucunda satış gelirleri Amerikan doları bazında yaklaşık 4 katına çıkmış, toplanan vergi de tekrar Amerikan doları bazında ikiye katlanmış, baht oyunları ekosisteminden kamu bölümüne aktarılan kaynak dolar bazında 2,25 katına ulaşmıştır. At yarışları lisansında 2022-2023 devrinde yaklaşık 1 milyar Amerikan doları oranında olan gelir, 2024 yılında 1,8 milyar dolara çıkmıştır. Kamuya aktarılan gelir de 301 milyon dolardan 350 milyon dolara çıkmıştır ki bu da çok önemli bir artış gösterme potansiyeline sahiptir. Bu lisanslardan da 2019 yılından itibaren kamuya aktarılan sayı Varlık Fonuna bölümü prestijiyle yani 2019 yılından beri yüzde 66 oranında artarak 560 milyon dolardan 931 milyon dolara çıkmıştır. Vergi geliri olarak da talih oyunlarından yaklaşık 140 milyon dolar vergi geliri vardı Varlık Fonuna bölümünden evvel, 2024 yılına geldiğinde TVF olarak talih oyunlarından toplam 270 milyon doların üzerinde vergi geliri oluşturulmuştur.
İstanbul Finans Merkezinde önemli bir katma kıymet oluşturulduğunu söyleyebiliriz. Şu anda projenin şimdiki durumu prestijiyle pahası 2,1 milyar dolar hesaplanmaktadır. Vaktinde yapıldığı vakitlerde şimdiki maliyetlerde hesaplandığında önemli bir katma kıymet oluşturması yanında, ülkemizin finansal piyasaların derinleşmesi ve fintekler başta olmak üzere katma pahalı yatırımlarının ülkemizde yer almasıyla ilgili de değerli bir ekosistem oluşturma yolunda bir adım atılmıştır.”
